Cariad at y Cwm?

“Cyfres ddrama deledu boblogaidd am fywydau beunyddiol a phroblemau grŵp o bobl sy'n byw mewn lle penodol”.

Dyna ddehongliad geiriadur Collins o opera sebon. Genre o America’r 1930au, pan ddechreuodd cwmnïau sebon fel Procter & Gamble noddi dramâu radio i wraig y tŷ. Teledu bia’r cyfrwng bellach, ac yng ngwledydd Prydain, cyfresi sebon oedd yr abwyd i ddenu gwylwyr amser swper. Roedd hyn yn wir am Pobol y Cwm (1974) am flynyddoedd, wrth i S4C ddibynnu ar y miloedd triw i setlo gyda’r sianel am weddill y noson. Ac felly buodd hi am sbel hir. Meddai Gwyddoniadur Cymru (t. 735) “Gyda rhifyn omnibws wythnosol sy’n dwyn isdeitlau Saesneg, dyma’r rhaglen Gymraeg sy’n denu’r nifer uchaf o wylwyr yn gyson – hyd at 89,000 yn 2007”. Ond stori dra gwahanol yw hi bymtheg mlynedd yn ddiweddarach. Cefais gip sobreiddiol ar dudalen ffigurau gwylio ar wefan S4C. Yn ôl y wybodaeth ddiweddaraf oedd ar gael wrth sgwennu’r hyn o lith, wythfed rhaglen boblogaidd yr wythnos oedd Pobol y Cwm ar 28,000, ar ôl gêm bêl-droed rhyngwladol (llwyddiant sicr i’r Sianel), a hen stejars eraill fel canu emynau, garddio, adloniant sgubor a sioe sebon boblogaidd y Gogledd.

 

 

Dyma felly holi ffrindiau a pherthnasau i weld a ydyn nhw’n dal yn sgut am sebon. Mae canlyniadau’r arolwg cwbl anwyddonol yn drawiadol. O’r ugain wnaeth ymateb, doedd y rhan fwyaf heb wylio’r un opera sebon, Cymraeg na Saesneg, ers cryn amser. O’r croestoriad eang o gogs a hwntws 40-70 oed sydd yn gwylio, Rownd a Rownd (1995) oedd y ffefryn clir gyda “naws am le, synnwyr digrifwch, cymeriadau mwy crwn, straeon a chymeriadau mwy credadwy... sgwennu da, mwy naturiol o lawer”. Roedd Pobol y Cwm ar ei cholled am gynnwys “gormod o gangsters” a chymeriadau anghredadwy. Ond roedd un gwyliwr brwd o’r Gwendraeth yn wreiddiol, yn dal i fwynhau “er bod arddull ddigyffwrdd yr actorion yn annaturiol iawn ar brydie.” Teimlai hefyd bod y cynhyrchiad wedi mynd braidd yn denau, oherwydd “nifer llai o actorion mewn shots a golygfeydd”. Melltith arall ein pla epig, sydd wedi gorfodi ambell actor i hunanynysu.

 

Aaron Monk - The only teenager in the village

 

Ac mae’r prinder cymeriadau yn deud arni. Ystyriwch Aaron Monk-Evans (Osian Morgan) er enghraifft. Un funud, roedd o’n ceisio sicrhau cydbwysedd rhwng arholiadau ysgol a shifftiau yn siop jips ei fam, a’r funud nesa’n peintio swastika ar wal tŷ Tyler ac Iolo fel un o griw ffasgaidd o Abertawe. Mae Popeth Drwg yn hanu o'r ddinas honno. Iawn, mae hyd yn oed y myfyriwr mwyaf selog yn mynd ar gyfeiliorn weithiau, ond y drwg ydi bod pob math o blotiau’n cael ei daflu ato fel unig glaslanc y pentra. O ddosbarthu cyffuriau dan orfodaeth i gael ei dwyllo gan ddyn ym meithrin perthynas amhriodol ar-lein, mae Aaron wedi bod drwy’r felin. Sy’n wahanol i Rownd a Rownd, gydag o leiaf hanner dwsin o actorion ifanc dawnus i rannu straeon rhyngddynt â dipyn mwy o hygrededd. Mae poenau cariad cyntaf a gwrthdaro â llysfam neu dad newydd yn taro tant yn fwy nag issues mawr y dydd 'sha Cwm Gwendraeth.

 

Dani yma o hyd

Does gen i fawr i ddweud am straeon diweddar fel Dani Monk y gangster moll, y saethu na’r ymosodiad asid gan gyffurgwn. Rhaid atal eich hun rhag rholio’ch llygaid wrth wylio ambell dro hefyd, fel penodau’r Nadolig. Dros yr ŵyl, gwelsom Dylan yn cael pas mas o'r carchar gan y caplan, gan bicied i dy Megan Harries (sut mae honno’n dal yn y gyfres?) a’i gwawdio am Gareth Wyn ei mab colledig; cyn sleifio i fflat y Deri am bach o how-di-dw gyda Dani Monk a chwarae mig â DI Wilkinson yn strydoedd cefn Cwmderi. Mae angen cryn dipyn o ddramatic licence i wylio hwnnw’n mynd trwy’i betha hefyd, yn cropian o amgylch y Deri (heb larwm?) gefn liw nos pan nad ydio’n rhythu ar gamera CCTV personol o lolfa’r Monks wrth wneud ymarferion Ironman yn ei rŵm ffrynt. Ar y llaw arall, mae Owain Gwynn yn gaffaeliad newydd da i’r gyfres, fel y gwron cryf, tawel, â chryn elfen o ddirgelwch yn perthyn iddo. Ai cynnal ymchwiliad cudd i ddal Dylan unwaith ac am byth mae o, ac felly’n defnyddio Dani fel abwyd cyn cwympo mewn cariad go iawn, neu oes rhywbeth mwy sinistr yn yr arfaeth?

O safbwynt y set, mae gwir angen adfer caffi’r stryd fawr, os nad lle pizza parhaol i Jinx a’i weithiwrs bach. Weles i erioed siop lyfrau Gymraeg mor wag a dienaid yn fy myw. Tydi’r ffaith fod Eileen yn gneud cacs cartref a phrydau organig (di-figan glei!) yng nghegin gyfyng Penrhewl tra bod DJ yn piciad am damaid (bihafiwch) ar ôl bod yn carthu ddim yn taro deuddeg chwaith. Mi fyddai’r Asiantaeth Safonau Bwyd yn cael haint. Faint yn union o lofftydd sydd yn fflat Ffion? Beth ddigwyddodd i hen fflat Sheryl? Ydi'r busnes pampro cwn/trin gwallt/tatwio yn dal i fynd? Aeth y bwytai tapas ac Indiaidd i'r gwellt yn sgil y pandemig? Oes 'na glwb rygbi yn y Cwm o hyd?

Dirgelwch y DI (Owain Gwynn)

 

Ond mae’r hen greadur hiraethlon ynof yn dal i fwynhau gweld Cassie a Lisa yn y Cwm. Mae'n braf gweld mwy o'r hen gynghorydd slei Ieuan Griffiths, a dw i'n dal i ddisgwyl am gartref parhaol iddo heb sôn am ymddangosiad ei blant a hyd yn oed ei gyn-wraig Hazel. Dw i'n ysu i weld Dai a Diane yn dychwelyd o Oz. Mae cymaint wedi gadael y gyfres dros y flwyddyn ddiwethaf, gyda chwith mawr ar ôl Debbie a’i thylw’th – hen bryd i Brynmor brynu tŷ drws nesaf er mwyn cael y Jonesiaid estynedig nôl gyda’i gilydd. Mae Sara wedi’i heglu hi am gyfnod (mamolaeth?) estynedig, Lisa Morgan wedi diflannu’n ddisymwth, a dim ond dwy o’r Parri’s sydd ar ôl erbyn hyn. Lle aflwydd mae'r tonig Brenda (Sharon Morgan) a'i sgwter symudedd yn byw a bod? A beth yw hanes Gwyneth, sydd wedi’i charcharu ar gam ers dwnimpryd? Does ryfedd fod Gwern druan yn gofyn i bob copa walltog ei fabwysiadu.

 

Deri joio - Glan, Mrs Mac, Teg, Cassie

Triawd y Siop - Gina, Olwen, Karen - 1989

Ond nid problem Pobol yn unig mo hon. Mae prif sebon BBC One mewn dyfroedd dyfnion hefyd, wrth i’r ffyddloniaid gefnu arni ers oes aur Den ac Angie Watts a ddenodd 30 miliwn o wylwyr ym mhennod Dolig 1986. Fis Hydref diwethaf, 2.69 miliwn drodd i wylio pennod o Eastenders o gymharu â 2.79 miliwn ar gyfer cwis Only Connect yr un pryd ar BBC Two. Awtsh! Er hynny, mae bosys y Bîb yn mynnu taw’r Cocnis drama yw un o gyfresi mwyaf poblogaidd BBC iPlayer gan ffrydio 226 miliwn o weithiau ers dychwelyd ym mis Medi 2020 ar ôl saib y cyfnodau clo. Falle mai fan’no mae gwylwyr Pobol y Cwm erbyn heddiw hefyd. Yn dal i fyny ar wasanaethau Clic neu iPlayer yn lle’n fyw ar deledu daearol. Wedi’r cwbl, mae’n patrymau gwylio ni wedi newid yn ddramatig “yn rhannol oherwydd teulu a’n prysurdeb bywyd (er waetha Cofid!)” medd un ymatebydd o Flaenycoed.

 

 

Heddiw, mae'r cyfresi sebon yn dibynnu fwyfwy ar stynts dramatig yn lle straeon sinc y gegin i ddenu gwylwyr. Mae Emmerdale wedi hen gefnu ar fuarth y ffarm byth ers i'r awyren blymio o'r awyr ar y pentra adeg Dolig 1993, a bellach yn fagwrfa i lafna ifanc rhywiol o Leeds a llofruddion cyfresol bob hyn a hyn. Mi fuasa'r hen Mr Wilks yn troi yn ei fedd. Mae'r gyfres hefyd yn dathlu'r hanner cant yn yr hydref eleni, felly dyn a wyr pa blotiau ffrwydrol sydd ar y gweill. Mi drodd Coronation Street yn belen dân adeg 50 mlwyddiant y gyfres yn 2010, wedi i ffrwydrad nwy chwalu traphont ac achosi i dram ddisgyn ar ben rhai o'r adeiladau a'r cymeriadau eiconig. Er, doedd mop o wallt coch Rita'r Siop fawr gwaeth. Ac fel rhan o'i "dathliadau" pen-blwydd yn 35 oed yn 2020, cafodd cast Eastenders barti cwch Titanic-aidd ar afon Tafwys. Roedd Neighbours yn dathlu'r un garreg filltir yr un pryd hefyd, gan anfon criw i ynys baradwysaidd a drodd yn uffern wrth i'r dihiryn Finn Kelly dalu'r pwyth yn ôl efo bwa saeth, nadroedd gwenwynig a bom. Dylsan nhw 'di sticio efo te parti yng nghaffi Harold.

 

Jack Sugden yn gwylio'i braidd liw nos, wedi damwain awyren drwgenwog Emmerdale (1993)

 

Stryd rwbel, 2010

 

Beth bynnag ydi cynlluniau cynhyrchwyr Pobol ar gyfer 2024, dim ond gobeithio y cawn ni ddathlu’r hanner cant bryd hynny. Llu o hen wynebau cyfarwydd yn dychwelyd i ryw barti stryd, neu drip rygbi rhyngwladol yr hydref yn arwain at ddamwain bws fawr ar hewl Cwrtmynach? Os bydd rhyw drychineb fawr yn taro'r Cwm, o leia mae doctors a nyrsys Casualty drws nesaf yn stiwdios Porth y Rhath i achub y dydd.

Dyn a wyr beth ddaw. Ac er gwaetha'r trai, oes, mae gen i deimladau cynnes at y Cwm o hyd.

www.stephenbrinkworth.co.uk/

Gwylio dan gyfyngiadau

 

Beth arall sydd i ddeud am ’leni? Fe gafodd un gair arbennig ei orddefnyddio. Na, nid hwnnw sy’n cychwyn efo ‘Ec’, ond ‘Dî’. Digynsail. Rhowch gorau iddi plîs, newyddiadurwyr prin y Gymraeg, a thriwch rywbeth arall fel 'blwyddyn heb ei thebyg', 'dyddiau di-ail'. Unrhyw beth 'blaw digynsail. Thenciw fowr.

Bu’n flwyddyn heb ei hail i wylio teledu beth bynnag, â phawb yn sownd adra wrth i'n byd cymdeithasol ddod i stop. Os na aiff ffigurau S4C drwy’r to yn Adroddiad Blynyddol a Datganiad Ariannol y flwyddyn nesa, wedi un go symol y llynedd, mae wir yn A-men ar y Sianel. Ond dowch inni drïo croniclo’r flwyddyn swreal hon o wylio. 

Swatio dan y lloer

Ailddarganfod natur efo Morgan Jones a'i westeion 

Uchafbwynt y gwanwyn boncyrs o gynnes i mi oedd treulio awran bob nos Sul yn gwylio 5 pâr o Loegr yn bacpacio 25,000km dros ddeufis yn erbyn y cloc o Ddinas Mecsico i Ushuaia, yr Ariannin, yn Race across the World. Gydag antur adra yn golygu twrio am bapur lle chewch neu dun o domatos yn Co-op Llanrwst, roedd rhywbeth uffernol o braf mewn weld pobl yn brasgamu hyd strydoedd dan ei sang, yn cysgu boch wrth foch ar fysiau 12 awr, yn rhannu hosteli ceiniog a dimau a chlecian peints mewn bariau byrlymus wrth geisio osgoi sawl terfysg yn erbyn llywodraethau ledled De America. Wrth gwrs, tydi cyllideb S4C ddim yn caniatáu’r fath sbloets (er meddyliwch pa mor dda fuasai hel cystadleuwyr ar draws Patagonia, serch ffrae’r twitteratis am wladychiad neu goncwest y Cymry cynnar) ond fe ganiatawyd i Elin Fflur dorri’r rheol bum milltir er mwyn cael llymaid hamddenol yng ngerddi rhai o s’lebs y Gogledd yn Sgwrs dan y Lloer (Tinopolis). O Nic Parri i Lisa Jên, Mici Plwm i Angharad Tomos, Tudur Owen i Robat Arwyn, roedd rhai’n llawer difyrrach na’r lleill – ond pwy bynnag oedd y gwestai, roedd agosatrwydd a gwên fawr gynnes y ferch o Fôn yn cynnal y cyfan. Grêt bod yna gyfres arall ar y gweill. Ond fe wnes i osgoi’r ddogfen unigol Galar yn y Cwm fel y pla, sgiwsiwch y mwysair di-chwaeth. Gyda’r bwletinau dyddiol yn pwyso’n drwm arnom, nifer y marwolaethau yn cynyddu ar lefel ddychrynllyd a gwleidyddion di-glem wrth y llyw, y peth ola’ o’n i eisiau ei wylio min nos oedd dogfen am deulu o drefnwyr angladdau yng Nghwm Tawe. 

Roedd rhaglen bry ar y wal arall a gomisiynwyd yn arbennig yn ystod y cyfnod clo, yn berl. Llywio cyfres realiti newydd am wibdaith bws i Ewrop oedd bwriad y cyn-brifathro o Eifionydd, Ken Hughes, cyn i 2020 roi stop arno. Yn lle hynny, fe’i gwelsom yn defnyddio’r cyfrwng zoom hollbresennol i wneud cacen, sgwrsio â ffrindiau pell ac agos, cynnal cwis ar-lein, a chadw’n heini yn yr ardd gerflunaidd. Ken Hughes yn cadw ni fynd (Darlun TV) oedd un o uchafbwyntiau hapusa’r flwyddyn, a phob clod hefyd i Elis am reoli’r camerâu niferus o stiwdio’r garej. 

Fel rhan o gomisiynau eiliad ola’r Sianel i lenwi’r gwagle chwaraeon byw, fe gawson ni ddrama tair rhan Cyswllt (mewn Covid) (Vox Pictures) gyda’r actorion yn serennu ar eu ffôngamerâu neu liniaduron eu hunain – fel nyrsys lluddedig, nain a wyres, tad colledig, a phâr priod sy’n gorfod hunanynysu ar wahân gan fod un yn taclo cancr. Llwyddodd y cyfan i gyfleu blinder, ofnau, tyndra a gwerthfawrogiad y cyfnod od hwn, ac ennill y blaen ar ddrama covidaidd arall gan ITV. Drama hôm mêd arall wnaeth apelio oedd Staged, gyda Michael Sheen o Bort Talbot a David Tennant a’u gwragedd go iawn, fel dau actor llwyfan sy’n bytheirio drwy ymarferion ar-lein dan law cyfarwyddwr anobeithiol o'r West End, yn poeni am gymdogion oedrannus, a chael ram-dam gan y Fonesig Judi Dench. Mae’r ail gyfres ar ei ffordd, a gwych o beth am hynny. 

Michael Sheen a David Tennant - "Staged"

 

Y pâr priod Dewi (Aneurin Hughes) a Sian (Cath Ayres) yn gorfod cysgodi rhag covid â'i gilydd

 

O’r holl gyfres noir eleni – a doedd dim llawer ohonyn nhw - un iaith Saesneg o Ganada sy’n aros fwyaf yn y cof, a finnau fel arfer am sgut am isdeitlau a porn cynllunio tai Nordic. Ond o leiaf cantores o Ddenmarc sy’n gyfrifol am arwyddgan iasol Cardinal, ac roedd digonedd o eira mawr i blesio’r scandiphile mwyaf. Y bedwaredd gyfres, Until the Night, oedd yr olaf meddan nhw, a bydd hiraeth mawr ar ôl gwep fythol drist y Ditectif John Cardinal (Billy Campbell) a’i gydymchwilydd ffyddlon o Quebéc, Lise Delorme (Karine Vanasse) sy’n ei flysu o bell, heb anghofio ardal y llynnoedd a fforestydd gwyn maith gogledd Ontario, a straeon am wir frodorion y rhan enfawr honno o'r byd.

 

"Cardinal" - y gorau o Ganada

 

Erbyn yr hydref, daeth hen ffefrynnau yn ôl ar ein sgriniau, a phawb – o’r cogydd Hywel Griffith a’i Sioe Fwyd i Nia Parry a thrigolion Adre – yn cadw pellter go barchus. Felly hefyd Morgan Jones a’i westeion wnaeth borthi ein diddordeb o’r newydd ym mywyd gwyllt y filltir sgwâr yn Natur a Ni (Rondo) o stad Garreglwyd. Dychwelodd cymeriadau Rownd a Rownd a Pobol y Cwm i fyd annaturiol, gyda’r naill yn anwybyddu’r pandemig yn llwyr a’r llall yn dangos masgiau a sebon diheintio a’r enfys hollbresennol ’na. Tipyn o gamp ar ran yr actorion a’r criw cynhyrchu a’r awduron wnaeth orfod daflu sgriptiau parod i’r bin, a sgwennu rhai newydd heb na chwtsio na charu, dal dwylo na phaffio. Er hynny, dw i’n dal i fethu mwynhau i’r un graddau ag o’r blaen.

Prosiect Pum Mil a Dau Fetr

 

Wrth i elfennau o'r gymdeithas (Etonaidd) dorri rheolau C19 yn rhemp, twristiaid yn heidio i baffio a bawa yn Eryri, a Davina McBlydi Call yn cwyno am reola Cymru, llwyddodd fformat ... Pum Mil (Boom) i ddangos bod yna rywfaint o ddaioni yn yr hen fyd honco ’ma o hyd. O’r briodas dan glo ym Môn, i brosiectau cymunedol yn Ysgol Glantaf a Sbyty Ifan, Ponty a Llandysul, bu Emma a Trystan yn bwrw gwên, peintio, cyflenwi coffis a chwerthin heintus hyd a lled y wlad ar ôl ennill gwobrau BAFTA Cymru a’r Ŵyl Cyfryngau Celtaidd eleni. Un arall gafodd sawl enwebiad eleni oedd drama’r we 2019, Merched Parchus (yn y categorïau ‘Torri Trwodd’ ac ‘Awdur Gorau’) ac sydd wedi’i gwerthu i’r Almaen, Swistir ac Awstria via gwasanaeth ffrydio Ewropeaidd SOONER. Cyn (diffyg) cytundeb Brexit, gobeithio. Mae S4C yn dal i frolio amdani hyd yn oed ar ôl rhoi’r fwyell iddi wedi diweddglo reit benagored. Yn y cyfamser, daeth y felodrama Saesneg Un Bore Mercher i ben ar ôl tair cyfres. Dw i’n gwybod p’un fyddai wedi cael comisiwn arall gen i. Efallai y dylai mwy ohonom ganu clodydd cywaith gwreiddiol, dinesig a deifiol Mari Beard a Hannah Jarman ar y cyfryngau cymdeithasol, fel ffans bocsets Tipyn o Stad (2002-2008) sy’n cael ei hatgyfodi’r flwyddyn nesa. Syniad tsiampion ta diffyg gwreiddioldeb?

Barnwch chi.

 

A dyna ni. Sut siâp fydd ar deli’r ŵyl? Mae BBC One yn cynnig y Cwîn, Blankety Blank a Mrs Brown’s Boys fel tasan ni heb ddiodda’n barod eleni. Yn bersonol, dw i’n edrych mlaen at rywfaint o chwerthin gyda sbeshals comedi Motherland (9 o'r gloch nos Fercher 23 Rhagfyr, BBC Two) a King Gary (10 o’r gloch nos Fercher 23 Rhagfyr, BBC One) a drama Chekov, Uncle Vanya (10 o’r gloch nos Fercher 30 Rhagfyr, BBC Four). Mae dyddiau ffilm fawr y Nadolig ar S4C wedi hen ddiflannu, ysywaeth, ond o leiaf bydd na ffilm fer wedi’i hanimeiddio o’r enw Sol – ffrwyth cydgynhyrchiad rhwng sianeli teledu Gwyddeleg, Gaeleg yr Alban ac S4C – am fachgen sy’n dysgu o brofiad galarus ar ôl colli ei nain (6.30 o’r gloch nos Lun 21 Rhagfyr). Uchafbwynt hapusach dydd Dolig ei hun fydd Ken Hughes yn cadw Dolig i fynd, ond ar amser chwithig braidd o 7 yr hwyr pan fydd llawer ohonom naill ai’n llowcio brechdana twrci oer, yn ffraeo dros gemau bwrdd neu’n rhochian o flaen tân. Ac wrth gwrs, mi fydd yna benodau cadw-pellter arbennig o’n sioeau sebon ni.

Am y tro, dw i’n gobeithio am gwrw da, siocledi arbennig a llyfrau blasus yn fy hosan i ’nghadw’n ddiddig drwy ba bynnag ffycrwydd sydd o’n blaenau ddechrau 2021.

Dolig dedwydd diogel i bawb. 

'Dolig Epic Chris

 

 

 

Cymru fach beyond Wales

Dw i wedi dychwelyd at Twitter ar fy ngwaetha. Nid mor aml ag oeddwn i, ac yn bendant ddim hwyr y nos na ben bore, rhag difetha cwsg ac effro. Ac wele #bantz rhwng dwy gomedïwraig sydd wedi cael cyflog gan S4C yn y gorffennol, a’r Sianel ei hun yn ymuno â’r hwyl. 

Yn Saesneg.

Atgoffwch fi eto pam ’da ni’n dal i drafferthu efo'r tipyn iaith ma?

Sefyllfa sy’n dwyn i gof noson allan gyda chriw gwaith yn un o fariau’r brifddinas flynydde’n ôl. Gerllaw, roedd tri actor lled-adnabyddus o un o ddramâu poblogaidd ar y pryd, Caerdydd, yn slotian. Tri Chymro iaith gyntaf, dau o Wynedd ac un o’r cymoedd, yn mwynhau sgwrs a pheint. 

Yn Saesneg. 

Ie, dychmygwch ein siom. Gymaint felly, nes i gydweithwraig o'r Rhondda godi ar ei thraed a holi pam affliw nad oedden nhw’n siarad Cymraeg. Roedd eu hwynebau’n bictiwr o gywilydd. Yn anffodus, mae’n arferiad cyffredin. Cymry sydd wedi pesgi ar y cyfryngau Cymraeg, ac eto’n troi i’r iaith fain ar ôl diffodd y meic neu’r camera. Mae sawl cyn-chwaraewr rygbi rhyngwladol yn euog o hyn. Dw i'n gegrwth weithiau.

Ond yn ôl at Twitter, a neges benodol gan swyddfa’r wasg S4C. Neges yn cyhoeddi cyfres ddrama newydd sy’n cael ei ffilmio yng Nghaerdydd a’r Fro ar hyn o bryd, yn barod i’w darlledu fis Chwefror nesa. 

Dyma’r blyrb:

 

Mae'r gwaith ffilmio wedi cychwyn ar Fflam - drama newydd sy'n addo dod ag ychydig o wres i dwymo oerfel mis Chwefror i wylwyr S4C.

Vox Pictures (Un Bore Mercher) sy'n cynhyrchu'r ddrama sy'n serennu Gwyneth Keyworth (Hidden/Craith, Black Mirror, The Crown) a Richard Harrington (Hinterland/Y Gwyll).

Mae Fflam wedi ei addasu o stori wreiddiol gan Gwenno Hughes sy'n rhan o dîm o awduron sydd wedi sgriptio'r ddrama - sy'n cynnwys Pip Broughton a Catrin Evans.

Mae bywyd yn llawn gobaith i Noni a Deniz (Memet Ali Alabora) sy'n atgyweirio eu fferm fechan ac yn edrych ymlaen at y dyfodol. Mae Malan (Mali Ann Rees), ffrind gorau Noni, ac Ekin (Pinar Ogun), chwaer Deniz, hefyd yn obeithiol wrth i'w cynlluniau i gael plentyn ddod yn bosib wrth i Deniz gytuno i fod yn rhoddwr er mwyn bod yn dad i'w plentyn.

Mae bywyd yn fêl i gyd nes bod Noni'n gweld ysbryd o'i gorffennol - Tim, ei gŵr a laddwyd mewn tân dychrynllyd yng Nghaeredin - neu ddyn sydd yn edrych yn debyg iawn iddo.

A fydd Noni yn gallu gwrthsefyll temtasiwn - neu yw hi'n achos o hawdd cynnau tân ar hen aelwyd...?

Bydd pob pennod o Fflam yn 30 munud o hyd yn wahanol i ran fwyaf o ddramâu S4C sy'n draddodiadol yn awr o hyd.

Newyddion gwych ar yr olwg gyntaf. Y ffaith y bydd drama newydd sbon ar ein sgriniau, a bod cwmnïau yn dal i fentro er gwaetha rheolau a rhwystredigaeth, strach a stryffig y pandemig. Ond o graffu’n fanylach, mae’n codi sawl cwestiwn. Lle mae’r amrywiaeth? Y gystadleuaeth a’r chwarae teg i gwmnïau annibynnol eraill Cymru?

Am be dwi’n fwydro? Y ffaith amdani yw mai cwmni Vox Pictures “based in London & Wales” sydd wedi cael tri chomisiwn drama S4C yn olynol ’leni - Cyswllt (mewn Covid), Un Bore Mercher a nawr Fflam. Cwmni profiadol a phroffesiynol, heb os, a gafodd lwyddiant ysgubol gyda’r cynhyrchiad cefn-gefn Keeping Faith ym mhedwar ban byd heb sôn am ddilyniant selog ar BBC Prydain. Trueni mawr felly, nad y fersiwn Gymraeg gydag isdeitlau ar y sgrîn a welodd gwylwyr o Ffrainc i Estonia, Israel i Seland Newydd, gan ategu arwahanrwydd Cymru fel gwlad â’i hiaith ei hun nid dim ond cornel braf o orllewin Prydain efo acen od. 

Mae UBM yn brosiect teuluol hefyd, wedi’i chynhyrchu a’i chyfarwyddo gan y Saesnes Pip Broughton, gwraig Aneirin Hughes sy’n chwarae rhan Tom Howells (tad yng nghyfraith Faith), a mam Ela Hughes sy’n lleisio caneuon cefndir siwgraidd y gyfres. Sdim byd syfrdanol am hynny, wrth gwrs, gyda Chymru fach yn enwog am ei nepotistiaeth rhonc. Ac roedd Cyswllt mewn Covid, cyfres o dair wnaeth dorri tir newydd fel y ddrama deledu gyntaf yng ngwledydd Prydain i ddefnyddio Covid-19 fel cyd-destun, yn ailgylchu actorion UBM i bob pwrpas - Aneirin eto, Mark Lewis Jones, Hannah Daniel, Catherine Ayers ac Eiry Thomas - ynghyd â brenhines byd actio Cymreig, Christine Pritchard, a phlant dawnus.

Mae’r comisiynau hyn i un cwmni penodol yn ategu union bryderon y cyn-gynhyrchydd Norman Williams, Ffilmiau Eryri, fu’n gyfrifol am rai o’n cyfresi mwyaf poblogaidd ni, o Minafon i Tydi Bywyd yn Boen ac A55. 

Hel atgofion am ddyddiau Minafon oedd o efo Nia Roberts ar Stiwdio Radio Cymru, gan ddweud:

 

Prin iawn gewch chi gyfres fel Minafon bellach ... sebon yn bennaf ... pwyslais ar greu cefn wrth gefn... lle mae cyn bwysiced cael actor sy’n gyfarwydd a’r sîn yn Llundain ac sy’n gallu gwneud gwaith effeithiol yn y Gymraeg

Pwysleisiodd hefyd eu bod nhw wedi gwneud penderfyniad pendant i gastio actorion Minafon yn ofalus ar y pryd, gan sicrhau bod digon o waith ar gael i griwiau gwahanol, a bod wynebau ffres yn ymddangos gerbron gwylwyr y Sianel ifanc ganol yr wythdegau. Erbyn heddiw, mae’n tristáu o weld yr un hen rai yn neidio o un gyfres i’r llall, a bod hynny’n ymyrryd â’r byd dychmygol y gallwn wirioneddol ymgolli ynddo. Clywch clywch. Diau mai Cymraeg oedd iaith tu ôl i’r camera hefyd, a hwythau’n ffilmio yng nghadernid Gwynedd. Mae rhywun yn ofni’r gwaethaf gyda Vox Pictures.

A Fflam? Iawn oce, efallai mai cyfuniad o actorion cyfresi Noir diweddar gawn ni. Ond o leia mae’n swnio fel syniad gwreiddiol o’r Gymraeg yn lle trosiad o’r Saesneg fel UBM, ac yn cynnwys tîm sgwennu a chynhyrchu Pobol y Cwm gynt. Mae'r cast yn sicr o dicio bocsys cydraddoldeb ac amrywiaeth y Sianel, ac roedd Mali Ann Rees yn wych fel un o griw Merched Parchus a gafodd gam uffernol heb ail gyfres, serch gwobrau lu gan RTS Cymru a’r Ŵyl Cyfryngau Celtaidd heb son am enwebiad BAFTA.

Croeso gofalus, felly, i’r comisiwn. Gan edrych mlaen at fwy o waith a chyfleoedd i gwmniau annibynnol Cymraeg eraill yn 2021.