Twll bach y clo

Mae ’na fynd mawr ar gyfresi busnesu/hel tai ar ein Sianel hoff y dyddiau hyn. Rhai wedi’u hanelu at siaradwyr newydd yn bennaf dan faner 'Dysgu Cymraeg' ar foreau Sul a ailddarlledir fin nos wedyn, ond sy’n hynod boblogaidd yn gyffredinol. Dyna chi’r drydedd gyfres o Adre efo Nia Parri yn sbecian trwy dwll bach y clo s’lebs fel Dai Llanilar, Wigleys Bontnewydd ac Elliw Gwawr Essex – y fersiwn Nadoligaidd arbennig oedd un o ffefrynnau tŷ ni dros yr ŵyl.

A nawr, mae’r bytholwyrdd Aled Sam nôl gyda chyfres newydd sbon Dan Do, lle mae yntau a Mandy Watkin, dylunydd mewnol o Borthaethwy yn bwrw golwg ar gynllunio unigryw tu ôl i frics a mortar go gyffredin yr olwg y tu allan. Tai teras, tai newydd, bythynnod (neu ‘bythynnod’ medd BBC Iplayer). Ac oedd, mi roedd rhesdai Llambed, Aberystwyth a Phontcanna yn drawiadol ac yn cynnig fflachiau o ysbrydoliaeth i’r sawl ohonom sy’n pasa gwneud mwy na dim ond sbrin-clînio’r gwanwyn hwn. Porn peintio ag addurno, a chodi aeliau ar ambell elfen (anifeiliaid wedi’u stwffio mewn cas wydr? bar a hen seddi sinema? tŷ gwyn o’r top i’r gwaelod gyda thri phlentyn bach?!)

Byddai rhai’n cwestiynu’r angen am ddau gyflwynydd, ond mi weithiodd yn dda gyda Mr Homes & Gardens S4C, Aled Sam, yn dysgu ambell beth gan Mandy’r wyneb newydd. Ac oes, mae gan ryw ryg du a gwyn ei gyfrif instagram ei hun yn ôl pob tebyg.

A falle, jesd falle, y gwelwn ni lai o 04 Wal ugain mlwydd oed. 

Mae ambell bennod wreiddiol mor boenus o hen nes dychwelyd i ffasiwn unwaith eto.

Un nos Sul

Cachu Hwch. 

Dyna fy ymateb cyntaf pan glywais mai Eve Myles fyddai seren cyfres gefn-wrth-gefn newydd S4C a BBC Wales. Peidiwch â ’nghamddeall i. Dw i’n ffan fawr o’r ferch o Ystradgynlais byth ers dyddiau Belonging a Torchwood - pwy all anghofio’r olygfa eiconig hon? - ond calla dawo am ail gyfres  Broadchurch. Ac er iddi gael ei magu yn un o bentrefi Cymreiciaf topiau Cwm Tawe/de Powys, mae’n un o’r un o’r 80% nad ydynt yn medru’r iaith yn y Brexit-shire sydd ohoni heddiw. A dyma feddwl pam ddiawl mae S4C yn dychwelyd i’r dyddiau annoeth hynny o gastio enwau “mawr” di-Gymraeg yn y gobaith (aflwyddiannus gan mwyaf) o farchnata a denu rhagor o wylwyr a sylw tu hwnt i Glawdd Offa. Cofier Edward Woodward yn Tân ar y Comin (1993) a Philip Madoc yn Yr Heliwr/A Mind to Kill (1991-2002) yn actio’n Gymraeg fel petai ganddyn nhw lond ceg o bys slwtj poeth.

**RHYBUDD - PEIDIWCH Â DARLLEN HEB WELD Y BENNOD GYNTA**

Ond yn ôl at Un Bore Mercher / Keeping Faith (Vox Pictures), y cyfraniad diweddaraf i slot noir-aidd nos Sul. Yma, mae Eve yn chwarae rhan Faith Howells, mam a thwrna braf ei byd â thŷ 04 Wal mewn tref fach ddel yn y Gorllewin (cyfuniad o Dalacharn, Pontardawe, llys barn Caerfyrddin a stiwdios enfawr Pen-y-bont ar Ogwr) cyn i’w byd droi ben i waered yn sgil diflaniad disymwth ei gŵr Evan (ei chymar go iawn Bradley Freeguard) un bore - yep, dyna chi - Mercher. Cyn hir, mae’n gorfod chwarae ditectif ac yn dod ar draws cyfrinachau go anghynnes am ei chynefin. Ac mae lleoli’r gyfres yn y Gorllewin yn wirioneddol hyfryd, yn ogystal â PR da i S4C cyn symud ei phencadlys yno’r flwyddyn nesaf. Mae adolygiad cytbwys a chynhwysfawr Sioned Williams yn cyfeirio’n smala at hyn. Rhwng pyliau o gawodydd, mae’r golygfeydd o ardal Dylan Thomas - y castell, yr aber, y llwybrau arfordirol - yn drawiadol, ac yn helpu i greu awyrgylch braf a chymuned glos lle mae pawb yn ’nabod pawb yn enwedig y Trwyn Drws Nesaf (croeso mawr yn ôl i Menna Trussler).

Mae’r ddrama’n cychwyn gydag Evan Howells megis gŵr a thad y flwyddyn sy’n bwydo a suo ei blant i gysgu tra aiff ei wraig mas i slotian a sgrechian chwerthin efo criw i ddathlu ysgariad Lisa (Catherine Ayres, sy’n parhau â chwota prosecco ei chymeriad Byw Celwydd). Ond wrth gwrs, mae’r boi’n rhy ddelfrydol o’r hanner, a’r olwg boenus a’r smôc ar y slei yn awgrymu nad yw pethau’n fêl i gyd, cyn iddo godi pac ar ei ffordd i’w waith. Drama ddomestig gawson ni wedyn fwy neu lai, wrth i Faith orfod cydbwyso gwersi nofio’r plant, pledio achos meddwyn lleol yn y llys, a gadael 112 o negeseuon ar ffôn lôn ei gŵr. Ac mae ei theulu yng nghyfraith yn cau amdani, ac yn llawn ensyniadau am ei methiant i ‘blesio’ ei gŵr, wrth i ddirgelwch y diflaniad ddwysau. Gobeithio y gwelwn ni lot fwy o’r Marion Howells drwynsur, mam Evan - dwi’n gymaint o ffan o Rhian Morgan fel ’swn i’n fodlon ei gwylio’n darllen cofnodion y Cynulliad am awr gron gyfan.

Ar yr wyneb, mae Faith yn llwyddo i gadw’r heddwch, ond ar ôl cau’r drws ar y busneswrs a’r nos, daw ei rhwystredigaethau i’r amlwg. Roedd gwylio drwy ffenestr y gegin o’r tu allan, a Faith yn ffrwydro’n fud fel Mount Etna wrth olchi llestri, yn drawiadol. Mae Eve Myles wedi’i geni i’r rôl yma, a does ryfedd fod y cynhyrchwyr wedi’i phlagio i gymryd rhan er gwaetha’r her ieithyddol. A doedd dim angen iddi hi, fel ninnau, boeni am safon ei Chymraeg. Mae’n ynganu’n dda (fel y dylai siawns, ar ôl rhywfaint o Gymraeg ail iaith yn yr ysgol), yn defnyddio ambell linell o Wenglish y stryd Sir Gâr, ac mae’r golygfeydd rhyngddi hi ä’r plant yn hollol hyfryd a naturiol. Mae’r dirgelwch yn prysur gyflymu wrth i Faith chwilio a chwalu drwy wardrob ei gŵr, a chanfod bag plastig amheus ar y naw. Nage, nid ôl-rifynnau o Dogging in Carmarthenshire, ond wig, pâr o sbectols, a cherdyn DVLA ei gŵr dan enw g’neud â’r llun cuddwisg gwaethaf ers mwng Mathew Gravell yn Teulu.

Gorffennodd y bennod gyntaf yn fwy iasol, gyda Faith yn ymchwilio i honiad gyrrwr tacsi (amheus?) iddo weld car Evan wedi’i barcio ger rhyw fwyty carfyri, a dieithryn yn loetran y tu allan i’w chartref â’r plant yn eu gwelyau heb warchodwr...

Yr unig fan gwan i mi’n bersonol, oedd y defnydd o’r piano fel cerddoriaeth gefndir braidd yn rhy ffwrdd a hi i’r naws ddirgel. Byddai tincial syml i godi croen gwydd wedi bod yn well, fel Forbrydelsen bob tro roedd Sarah Lund yn taro ar gliw newydd neu'n mentro i rywle bol buwch gyda’i thortsh. Doeddwn i ddim balchach gyda cherddoriaeth glo a gyfansoddwyd gan Amy Wadge chwaith, ond fi ’di hwnnw. Y gantores, gyda llaw, ydi Ela Hughes – ac mae’r gyfres hon yn dipyn o achlysur teuluol, gyda’i thad Aneurin Hughes yn actio rhan y tad-yng-nghyfraith, a’i mam Pip Broughton yn gyfarwyddwr a chydgynhyrchydd y prosiect. Dw. I’n. Dweud. Dim.  Gyda llaw, gorau po leiaf o ôl-fflachiau o Faith ac Evan yn lapswchan mewn cae melyn, megis hys-bys siampŵ Timotei ers talwm gawn ni (ymwadiad: mae mathau eraill o siampŵs ar gael).

Gair cyn cloi am y sgript a phroblem a gododd gyda’r Gwyll hefyd. Mae’r fersiwn Gymraeg wedi’i haddasu gan Anwen Huws, sgriptwraig brofiad Pobol y Cwm a Gwaith Cartref â chlust dda iawn am dafodiaith Sir Gâr. Ond y ffaith ddiymwad amdani yw mai addasiad o syniad a sgript Saesneg ydi hon go iawn, a hynny gan Matthew Hall brodor o Lundain â CV digon parchus fel nofelydd Saesneg a chyfresi teledu’r gorffennol fel Foyle’s War a Kavanagh QC ar ITV a New Street Law ar gyfer y BBC. Ond os nad ydi S4C, hyd yn oed 35 mlynedd wedi ei sefydlu, yn barod i feithrin ein doniau cynhenid, pa obaith sydd i’r cyw-sgwenwrs rhwystredig sy’n ceisio eu gorau glas i arddel y grefft yn eu mamiaith?

Cawn weld sut y datblygith pethau dros y saith wythnos nesaf. Croesi bysedd y bydd sawl tro  yng nghynffon y stori i gynnal y chwilfrydedd tan ’Dolig.

Cysgu efo'r Smurfs yn Athen

“Tydi amser yn hedfan?”

Dyna chi frawddeg sy’n arwydd o henaint, wrth i rywun ryfeddu ar dreigl amser. A chefais dipyn o syndod o ddeall fod 04 Wal, un o gyfresi mwyaf poblogaidd S4/C, yn dathlu’r deg eleni. Wedi degawd o fusnesu trwy dwll bach y clo yng nghartrefi Cymru a thu hwnt, mae Aled Sam wedi arallgyfeirio i faes arall gyda chyflwynydd arall. Nid bod 04 Wal: Gwestai’r Byd mor wahanol â hynny i’r gwreiddiol chwaith, gan fod onglau camera celfydd Stephen Kingston a’r gerddoriaeth quirky yma o hyd. Ac mae Aled Sam yn dal i hoffi defnyddio’i hoff air Cymraeg, ‘baddondy’, bob gafael (a'r unig un am wn i!). Mae’r cyd-gyflwynydd newydd, Leah Hughes, yn diferu o steil fel pe bai newydd adael set Cwpwrdd Dillad. Ac mae’r cynllunydd mewnol o Ruthun yma i roi ongl fwy arbenigol a difrifol ar bethau o gymharu ag arddull tafod yn y boch Mr Samuel. Weithiau, dim ond weithiau, byddai'n braf gweld 'rhen Aled Sam sardonig yn rhoi barn ar ryw bapur wal bwygilydd. Does bosib fod popeth yn plesio. Wedi'r cwbl, 'sdim peryg o bechu perchnogion gwestai tramor ar raglen Gymraeg, yn wahanol i berchnogion tai Cymraeg eu hiaith.

Gwestai unigryw Rhydychen, Athen a Dubai oedd dan sylw’r wythnos hon, ac er na soniwyd dim gair am brisiau, go brin y byddai teulu cyffredin o bedwar yn gallu aros yno am fargen. Nid Travelodge a’u teips mo’r rhain. Roedd Malmaison Rhydychen yn drewi o bres, mewn adeilad a arferai ddrewi o bethau tipyn mwy anghynnes yn nyddiau carchar flynyddoedd yn ol. Er gwaetha’r côt o baent drudfawr a’r carpedi moethus, doedd dim modd cuddio’r ffaith bod rhywbeth reit iasol mewn cysgu mewn hen gelloedd. Fel y dywedodd Aled Sam, ceisio dianc oddi yma oedd nod pobl ers stalwm. Bellach, maen nhw’n fodlon talu crocbris i ddod yma am ddihangfa. Pawb at y peth…

Toedd yr ail westy, Baby Grand Hotel Athen, ddim at ddant pawb chwaith. O’r eiliad y cerddodd Aled a Lea i’r dderbynfa Austin Power-aidd â dau hanner Mini fel desgiau, roedd hon yn wrthgyferbyniad seicadelig llwyr i’r Acropolis. Gwelsom lofftydd ‘unigryw’ gyda’u themâu unigryw eu hunain o waith llaw artistiaid Groegaidd, o gelf graffiti i Spiderman. Hoffais sylw smala Aled Sam y byddai cysgu yn y llofft Smurfs fel cysgu mewn ysgol feithrin. Dychmygwch ystafell wely Sali Mali mewn gwesty pum seren yn Llandudno! Ond ffefryn personol y rhaglen oedd XVA Arts Hotel Dubai, cyfuniad o westy traddodiadol ac oriel gelf. Roedd gweld printiau pop Andy Warhol yn gymysg â chwiltiau a chyrtens lliwgar Indiaidd yn wledd i’r llygad. Braf gweld yr ochr draddodiadol, Arabaidd, i ddinas sy’n prysur droi’n Las Vegas yn y Gwlff.