Où est Spiral?

Mae’r BBC wedi mynd yn rhy bell rŵan. Yn ein cadw ar binnau, a’n herian efo hysbysebion o’r gyfres ddrama am dditectifs honco Paris - Spiral, neu Engrenages i chwi Francophiliaid. Mae’r Ffrancwyr lwcus wedi gweld y seithfed gyfres ers mis Chwefror - ie CHWEFROR - a ninnau i fod i’w chael rhywbryd cyn Dolig. Nadolig eleni, gobeithio. Achos byth ers i’r gyfres hynod ddu o Ddenmarc orffen wythnos diwethaf, dw i wedi bod yn tyrchu drwy’r Radio Times am gadarnhad. ’Sdim sôn amdani’r wythnos hon na’r nesaf beth bynnag, gyda ffilm Sbaenaidd gan Pedro Almodovar a ffilm hanesyddol o Norwy’r 1940au yn hawlio slot naw o’r gloch nos Sadwrn BBC Four. 

Mynadd! Anturiaethau a charwriaethau rhemp Laure Berthaud a Gilou Escoffier ry’n ni eisiau ei weld, heb son am yr arch-gynllwynwraig bengoch Joséphine Karlsson sydd bellach dan glo am ladd ei threisiwr, a’r barnwr doeth Francois Roban sy’n raddol ddirywio o ran iechyd. Mae’r trelyrs yn awgrymu ei bod hi’n ta-ta Tintin wrth i’r hen dditectif gael ei glwyfo gan ei ysgariad a’i ddadrithio gan ei bartneriaeth hir oes â Gilou a Berthaud. A beth ydi hanes babi Romy erbyn hyn, wedi i’r fam newydd Berthaud sgrialu mewn panig o’r ’sbytu rhag tedi bêr panda anferthol Gilou a chyfrifoldebau teuluol ar ddiwedd cyfres chwech? 

Dw i’n gobeithio, yn gweddïo, mai Hydref y deuddegfed fydd y première...

Yn y cyfamser, mae yna ddigon o gyfresi tramor i’ch cadw’n ddiddig, diolch yn bennaf i wasanaeth ffrydio ardderchog Walter Presents.

The Lawyer (Advokaten) - un arall o stable Frans Rosenfeldt, sydd heb cweit lwyddo i gyrraedd uchelfannau The Bridge eto (a gorau po leiaf ddwedwn i am ei gyfres Brydeinig Marcella ar ITV). Cyfres deg pennod am dwrna ifanc o’r Frank a’i chwaer drwblus a’r blismones Anna, sydd mewn dyfroedd dyfnion iawn ar ôl dod wyneb yn wyneb â’r prif droseddwr fu’n gyfrifol am osod bom dan gar eu rhieni flynyddoedd maith yn ôl. Gyda chyffro, cymhlethdodau a digon o olygfeydd o’r Bont eiconig rhwng Malmö a København!

Guardian of the Castle (Čuvar Dvorca) - cyfres o Groatia y tro hwn, y brifddinas Zagreb yn benodol a thriller gwleidyddol o ganol yr 1980au mewn oes pan oedd Gweriniaeth Ffederal Sosialaidd Iwgoslafia yn dal ar fap y byd. Hanes Boris Biscan, dyn unig yn ei chwedegau, biwrocrat mawr y blaid sy’n dal i warchod y gorffennol a’r wladwriaeth i’r byw mewn byd modern sy’n prysur geisio’i ddisodli - yn llawn sbïwyr Traws-ewropeaidd, saethwyr cudd, ffasiynau uffernol a chymeriadau-smocio-fel-stemar. Mini-gyfres pedair pennod yn unig, yn ddelfrydol i’w mwynhau mewn dim o dro.

Thou Shall Not Kill (Non uccidere) - yr Eidal sy’n galw’r tro ma, a dinas bictiwresg Torino sy’n gymaint o gymeriad ynddo’i hun, diolch i’r gwaith camera godidog - gydag amgueddfa’r Mole Antonelliana yn tyrru dros y ddinas, a’r Alpau yn y cefndir - heb sôn am bencadlys baróc y polizia lleol sy’n gartre i Valeria Ferro (Miriam Leone). Wrth gwrs, mae ’na lofruddiaethau i’w datrys hefyd heb son am strach a stryffig personol gan gynnwys cysgu efo’r bos. Un o gyfresi mwyaf chwaethus eleni, heb os, wedi’i phecynnau mewn penodau awr a hanner yr un.

Draw ar netflix, mae yna berl o thriller Daneg. Hanes heddwas Asger Holm (Jakob Cedergren) fu’n hogyn drwg ar y ffrynt lein, ac sydd wedi’i neilltuo i uned galwadau brys København øst wrth aros am ei achos llys. Ac yno mae’r ffilm wedi’i leoli am 85 munud gron gyfan. Na, peidiwch â jibio, mae’n wir werth sticio iddi. Mae rhwystredigaeth ei shifft ddiflas o ateb galwadau gan foi off ei ben ar gyffuriau neu feiciwr wedi cael codwm meddwol yn prysur droi’n un llawn tensiwn, a ninnau ar binnau gydag e, wrth i Asger dderbyn galwad gan fam ifanc sy’n dweud iddi gael ei herwgipio o’i chartref a’i phlant bach. Mae’r cloc yn tician, y seibiau'n boenus, ac Asger yn dibynnu ar lygaid a chlustiau eraill wrth i ddifrifoldeb y sefyllfa ei daro - gan dorri’r rheolau a llusgo eraill i weithredu drosto. Ond dyw pethau ddim cweit fel maen nhw’n ymddangos, ac mae’r diweddglo’n dorcalonnus. Fe welais i hon mewn un eisteddiad ar fws blinderus o Lundain i Gaerdydd, a wir, fe hedfanodd y siwrnai.  The Guilty ydi’i henw gyda llaw, ac mae Hollywood am ei haddasu gyda Jake Gyllenhaal wrth y llyw. 

Fydd honna ddim hanner cystal. Da chi, gwyliwch y gwreiddiol.

O'r crud i'r bedd

Pwy sy’n cofio Dr Elen a Glan Hafren? Dramâu sebonllyd S4C yn y 1990au wedi’u gosod yn y gwasanaeth iechyd? Y math o gyfresi oedd yn canolbwyntio ar fisdimanars doctors a nyrsys a’r cleifion, yn fwy na’r damweiniau a ddigwyddai y tu ôl i’r camera gan nad oedd cyllideb HTV Cymru’n caniatáu stỳnts na ffrwydradau uchelgeisiol? Chawsom ni ddim byd tebyg yn y Gymraeg ers hynny, tra bod Charlie Fairhead MFI o brennaidd a Casualty yn dal i rygnu 'mlaen ar y BBC bob nos Sadwrn.

Tan nawr. Achos fel rhan o arlwy’r hydref, mae gynnon ni gyfres ddrama feddygol newydd ar ein Sianel. Chwa o awyr iach i’r rhelyw sydd wedi cael llond bol ar achos gwaedlyd arall ym mherfeddion Elenydd neu Eryri. Er, roedd yr holl olygfeydd o’r cymeriadau’n fflio mynd hyd lonydd culion Penygogarth yn fy ngwneud i’n wyliwr nerfus iawn o Pili Pala gan amau ein bod ni am gael stỳnt go lew ar S4C am unwaith.

Ac roedd y bennod gyntaf o bedair yn gadael rhyw deimlad annifyr ym mêr esgyrn rhywun, wrth ein cyflwyno i ddau deulu hapus braf mewn chwip o dŷ moethus ar lan y môr. Hanes dwy ffrind yn bennaf, Sara Morris (Sian Reese-Williams), arbenigwraig mewn meddygaeth ffetol, a’i ffrind Elin (Fflur Medi Owen ysgubol o dda) sy’n drymlwythog-ddisgwyl ei phlentyn cyntaf wedi blynyddoedd o drïo torcalonnus. A chyda’r bennod gynta’n pendilio rhwng cyffro’r darpar rieni o ddewis pram a lliwiau i lofft y bychan, a thyndra’r ward esgor gyda locwm dan hyfforddiant yn gorfod camu i’r adwy yn wyneb prinder paediatregydd cymwys, roedd rhywun yn naturiol ofni’r gwaethaf. Na, tydi hi ddim yn hawdd i'w gwylio. 

Ychwanegwch wrthdaro personol a phroffesiynol rhwng gŵr a gwraig (Rhys ap Trefor fel Dygi druan sy’n gorfod magu a rhedeg tŷ wrth weld ei uchelgeisiau gyrfaol ei hun yn mynd i’r gwellt) a thensiynau rhywiol posib rhwng cydweithwyr, a dyna chi lu o bosibiladau dramatig. Hynny, a llygaid arbennig y cyfarwyddwr ffotograffiaeth Bjørn Bratberg a roes naws ffilmig arbennig i’r cyfan. Ac ai cyd-ddigwyddiad smala oedd y ffaith mai Beti (Nia Roberts) ydi enw’r teyrn o ddynas sy’n gyfrifol am benderfyniadau dadleuol bwrdd iechyd y Gogledd?

Neu ‘menyw’ ddylwn i ddweud, gan mai hwntw ydi Beti Howells fel mwyafrif actorion-staff y sbytu dan sylw. Sydd braidd yn rhyfedd, gyda BAFTA Cymru yn brolio cyfres “wedi ei osod ar arfordir Gogledd Orllewin Cymru, mae Pili Pala yn arddangos ei harddwch yn ogystal ag atgofion pŵl yr oes a fu: cefnlen syfrdanol i ddrama torcalonnus [sic].” Ond serch y golygfeydd hyfryd o ardal Llandudno, a’r rhai trawiadol o ffair a phrom y Rhyl, mae’r acenion ar wasgar ac yn dipyn nes at Glangwili na Glan Clwyd. Efallai na fydd hynny’n poeni llawer o’r gwylwyr cynhenid na thramor chwaith. Ond i mi’n bersonol, mae’n swnio’n chwithig ac yn golygu ein bod ni’n colli naws am le ac idiomau naturiol y gogledd yn union fel Craith y llynedd. 

Biti biti mawr.

Serch yr amryfuseddau hyn, mae'n werth dal ati gyda'r gyfres gyfan i'w gweld fel rhan o focset S4C/Clic ar hyn o bryd. Byddwch yn barod am rolarcostar emosiynol, chwalfa persnol a gyrfaol a sawl tro arall yng nghynffon y stori drasig hon. Efallai bod y cyfan yn berig o agos i opera sebon ar brydiau (gyda cliches sebonllyd fel arch-ast o fos, dirgelwch 'pwy di'r tad?' a slapio boch rhywun a thafod siarp) ond mae'r gwrthdaro cyson a'r cliffhangyrs yn hoelio'r sylw. 

A do, fe gawson ni ddamwain car - tu ol i'r sgrin o leia.

Ac oes yna unrhyw un gwell yng Nghymru nag Owen Arwyn (Jac) am actio dyn a'i galon yn deilchion? Da chi gynhyrchwyr, rhowch ran fymryn mwy joli iddo tro nesa,

Pili Pala (Triongl ar gyfer S4C) 8, 15, 22, 29 Medi.

Gwynt yr hydref ruai neithiwr...

Diwrnod cyntaf o Fedi. Diwrnod cynta’r hydref meterolegol, medd Derek Tywydd. Fy hoff dymor o’r flwyddyn, sy’n addo dyddiau braf ag awgrym o ias, y coed yn raddol gochi a melynu, mwg coelcerth yn yr aer, estyn siwmper Sarah Lund o gefn y wardrob a mynd am dro hir wedi boliad o gwstard a chacen mwyar duon. 

Dyna’r ddelfryd. 

Mewn gwirionedd, slwtsh dail a baw cwn ar lwybr y Taf, draeniau’r ddinas yn gorlifo, cagŵl methu dal dŵr, a’r siopau mewn sterics Dolig-cyn-Calan Gaeaf. Ond i fi, mae’n esgus perffaith i fod yn slebog soffa heb deimlo’n euog am beidio bod allan yn yr ardd. A diolch i’r drefn, mae BBC Four wedi rhoi’r gora i’w nonsens Eidalaidd a chanolbwyntio ar ei USP – Scandi Noirs. Y tro hwn, Den som dræber neu Darkness: Those who kill i ni dramorwyr na chawsom y fraint o’n geni’n Ddaniaid. Hanes Jan Michelsen (Kenneth M. Christensen, wyneb cyfarwydd i ffans Legacy Sky Arts ers talwm), yr unig ymchwilydd Politi lleol sy’n dal i gredu bod merch ifanc o’r enw Julie Vinding aeth ar goll o un o faestrefi Copenhagen chwe mis yn ôl, yn dal ar dir y byw – ac felly’n cydweithio â’r proffilwraig Louise Bergstein (Natalie Madueño) i gael y maen a’r mord i’r wal. Cyn hir, mae ’na ferch arall ’run sbit â Julie yn cerdded ar ei phen ei hun dan oleuadau stryd gwantan yn oriau mân y bore oer, cyn diflannu’n ddisymwth i gefn fan. Tydi’r genod ’ma heb ddysgu dim o wylio The Killing dwch?!

Diwrnod cyffredin arall yn ardal y llynnoedd Denmarc

Fel pob cyfres Lychlynnaidd gwerth ei halen, mae yna ddigon o greu awyrgylch iasol - fforestydd tarthog, tanlwybrau’n drwch o graffiti, arwyddgan atmosfferig (Saesneg) ditectif trwblus yn ei 40au sydd ar fin ysgaru ac yn rhannu fflat-drewi-o-fyfyrwyr-mwg-drwg. Ond cyfres Gymraeg ddaeth i’r cof wrth i’r ddwy bennod gynta fynd rhagddynt. Coedwigoedd tywyll? Dyn cythryblus wedi’i fwlio hyd ei oes gan ei fam? Merched yn cael eu cadwyno’n anifeilaidd? Mwy o bwyslais ar ‘pam’ yn hytrach na ‘phwy’, gan ein bod ni a’r ditectifs eisoes yn gwybod pwy sydd wrthi. Mae’r gymhariaeth â Craith ond gyda lampau drudfawr yn syfrdanol, ac o gofio bod cyfres gynta’ honno wedi’i ffilmio yn ystod haf 2017, a’r cynhyrchwyr Danaidd yn comisiynu Those who kill tua’r gwanwyn 2018, mae yna achos cryf dros sgrînladrad yma.

(Deja vu)

Ond hei! mae gwreiddioldeb yn brin yn yr oes amlsianel a chwalu ffiniau (’blaw Merica a Phrydain o bosib), a phawb yn prysur addasu neu hogi hen hen syniadau. 

Ac mae yna wastad groeso cynnes i bopeth Sgandi yng nghalon y Cymro bach obsesiynol hwn.