Mae ’na berl o ffilm gartref o’r pumdegau yn ein teulu ni. Ffilm o mam a’i chwiorydd yng ngharnifal Bryn Pydew ger Llandudno. Ynddi, mae’r haul yn tywynnu fel hafau hirfelyn tesog ers talwm, a genod Ty’n y Bryn yn cadw reiat yn eu ffrogiau tywysogesau bach. Byddai’n destun perffaith i brosiect diweddara’r bardd a’r cyflwynydd Ifor ap Glyn, Popeth ar Ffilm (Cwmni Da) i ddangos y newid a fu - o bentref gwledig a Chymraeg i gynefin cymudwyr Swydd Gaer a phobl ddŵad y Costa Geriatrica.
Mae’n syniad diddorol, gydag Ifor ap Glyn yn dangos ffilm archif o ardal arbennig bob wythnos, ac yn mynd ati i greu ffilm fer newydd gyda chenhedlaeth newydd. A does dim prinder deunyddiau, gyda rhyw 10,000 o dapiau dan ofal Archif Ffilm a Sain Cymru yn y Llyfrgell Genedlaethol.
Ardal wledig Ceredigion, oedd dan sylw’r rhaglen gyntaf, a ffilm o’r Farmers’ Education Centre, Felinfach yn y 1950au. Ffilm hynod odidog ac anwleidyddol gywir lle’r oedd bechgyn siwtiog yn trwsio Fordsons a Ffyrgis Bach a’r merched ifanc yn pobi am y gorau yng ngheginau’r coleg. Roedd yr hen genhedlaeth yn gwenu’n hiraethus braf o weld y ffilm heddiw, a chriw’r Clwb Ffermwyr Ifanc yn chwerthin am ben swyddogaethau hen ffasiwn yr oes ddu a gwyn. Felly, dyma benderfynu fynd ati i wyrdroi’r ddelwedd yn llwyr a dangos cefn gwlad 2009 – gydag Eifiona Davies yn frwd dros y diwydiant, ac yn helpu i odro’r da a bwydo’r moch ar y fferm deuluol, ac Emyr Evans yn actor sebon rhan-amser. Bechod mai dim ond cipolwg yn unig a gawsom o’r bwrlwm diwylliannol hyn, o griw opera sebon ‘Bontlwyd’ ar Radio Ceredigion i gystadleuaeth panto’r Ffermwyr Ifanc. A bechod na welsom fwy o’r ffilm orffenedig – holl bwrpas y rhaglen am wn i.
Mae rhaglenni’r dyfodol yn swnio’n tipyn fwy addawol - yn enwedig ffilm o ardal Senghennydd, Caerffili, sy’n adrodd hanes adfywiad a gobaith newydd i’r Gymraeg ar ôl colli tir a chymaint o fywydau yn nhrychineb glofaol 1913.
Mae’n syniad diddorol, gydag Ifor ap Glyn yn dangos ffilm archif o ardal arbennig bob wythnos, ac yn mynd ati i greu ffilm fer newydd gyda chenhedlaeth newydd. A does dim prinder deunyddiau, gyda rhyw 10,000 o dapiau dan ofal Archif Ffilm a Sain Cymru yn y Llyfrgell Genedlaethol.
Ardal wledig Ceredigion, oedd dan sylw’r rhaglen gyntaf, a ffilm o’r Farmers’ Education Centre, Felinfach yn y 1950au. Ffilm hynod odidog ac anwleidyddol gywir lle’r oedd bechgyn siwtiog yn trwsio Fordsons a Ffyrgis Bach a’r merched ifanc yn pobi am y gorau yng ngheginau’r coleg. Roedd yr hen genhedlaeth yn gwenu’n hiraethus braf o weld y ffilm heddiw, a chriw’r Clwb Ffermwyr Ifanc yn chwerthin am ben swyddogaethau hen ffasiwn yr oes ddu a gwyn. Felly, dyma benderfynu fynd ati i wyrdroi’r ddelwedd yn llwyr a dangos cefn gwlad 2009 – gydag Eifiona Davies yn frwd dros y diwydiant, ac yn helpu i odro’r da a bwydo’r moch ar y fferm deuluol, ac Emyr Evans yn actor sebon rhan-amser. Bechod mai dim ond cipolwg yn unig a gawsom o’r bwrlwm diwylliannol hyn, o griw opera sebon ‘Bontlwyd’ ar Radio Ceredigion i gystadleuaeth panto’r Ffermwyr Ifanc. A bechod na welsom fwy o’r ffilm orffenedig – holl bwrpas y rhaglen am wn i.
Mae rhaglenni’r dyfodol yn swnio’n tipyn fwy addawol - yn enwedig ffilm o ardal Senghennydd, Caerffili, sy’n adrodd hanes adfywiad a gobaith newydd i’r Gymraeg ar ôl colli tir a chymaint o fywydau yn nhrychineb glofaol 1913.
Gyda llaw, fe allai Ifor ap Glyn atgyfodi Popeth yn Gymraeg eto, a chanolbwyntio ar Lord Dafydd Êl a Chomisiwn y Cynulliad Mici Mows felltith sy'n mynnu eu bod uwchlaw deddf iaith y wlad...
Ond mae peryg fod S4C yn ymddiddori gormod yn yr archifau, wrth ddarlledu’r Awr Aur bob noson o’r wythnos rhwng 6 a 7pm? Yn ôl y broliant i’r wasg, mae’n cynnig cyfle inni “fwynhau detholiad o glasuron o archif gyfoethog S4C”. Neu ‘Awr Ailddarlledu Rhad’ i chi a fi. Beth fydd hi felly, wylwyr? Lucy Owen yn hel straeon heddiw ar Wales Today, neu Lyn Ebenezer yn Hel Straeon tua 1986?
Ond mae peryg fod S4C yn ymddiddori gormod yn yr archifau, wrth ddarlledu’r Awr Aur bob noson o’r wythnos rhwng 6 a 7pm? Yn ôl y broliant i’r wasg, mae’n cynnig cyfle inni “fwynhau detholiad o glasuron o archif gyfoethog S4C”. Neu ‘Awr Ailddarlledu Rhad’ i chi a fi. Beth fydd hi felly, wylwyr? Lucy Owen yn hel straeon heddiw ar Wales Today, neu Lyn Ebenezer yn Hel Straeon tua 1986?
