BBC Cymru (a Lloegr)

Newydd dorri! Newydd dorri! Mae Pier Brighton ar werth. Wel ffycmipinc. Mae’n rhaid ei fod yn stori o dragwyddol bwys i fod ymhlith penawdau’r Post Prynhawn heddiw. A fyddai BBC Sussex neu 5Live yn rhoi sylw i bier Penarth neu Fangor petaen nhw ar y farchnad? Sgersli bilif. A go brin fod BBC Scotland a BBC Ulster yn cyfeirio at un o brif atyniadau twristiaeth tref glan môr de Lloegr yn eu bwletinau newyddion nhw. Rhwng hyn a hanes gwibdaith Carlo a Camilla â’r henwlad, mae penderfyniadau golygyddol taeogaidd BBC Cymru yn fy ngwneud i’n wyllt gacwn ar brydiau.

Déjà vu

Mae ’na ryw deimlad anochel ‘o hec! dyma ni eto’ ynglŷn â’n honedig gêm genedlaethol y dyddiau hyn. Tydi pethau ddim yn argoeli’n dda ar gyfer Cwpan y Byd Seland Newydd yn yr hydref. Cafodd ein “bois” dan ugain oed gweir o 92 pwynt gan dîm cyfatebol y wlad honno, mewn gêm boenus o fyw yn Rygbi: Pencampwriaeth Ieuenctid y Byd o’r Eidal. O leiaf mi gafodd Arthur Emyr liw haul ar ei gorun yn Stadio Mario Battaglini. ’Nôl adref, mae aelodau’r tîm hŷn yn cael eu llorio dan amgylchiadau gwahanol - mewn tafarnau, clybiau nos a bwytai byrgyrs yn Toulon, Llundain, Saundersfoot a Chaerdydd. Mae’n annhebygol y caiff y mwnci Mike Phillips docyn awyren i Hemisffer y De mewn tri mis. Go brin y gwelwn ni Gavin Henson yno chwaith - mae’r boi wedi hen benderfynu mai bod yn seren teledu tabloid yw ei flaenoriaeth bellach. Ar ôl cadw reiat yn yr Arctig ar ITV, dawnsio mor osgeiddig ag eliffant ar y BBC, ac ymddangos mewn cyfres o hysbysebion bingo erchyll, ei brosiect diweddaraf ydi fersiwn Channel 5 o Bacha hi o’ ma. Yn eironig ddigon, mae’r llanc sydd mewn cariad hefo fo’i hun a’i wely haul yn fwy na neb, yn gobeithio chwilio am gymar oes o blith 25 o ddarpar WAGs a modelau Nuts ac Ok! A’n gwaredo.

...ond nid at ein chwaraewyr rygbi cenedlaethol

Roeddwn i wedi gobeithio fod dyddiau teledu realaeth ar ben ers tranc Big Brother. Dwi’n dal heb faddau i’r gyfres honno am gyflwyno Glyn Wise i’r cyfryngau Cymraeg. Ond dwi’n croesawu’r newydd fod o leiaf un gyfres realaeth o’r gorffennol yn dychwelyd i’n sgriniau. Heb bw na be, mae S4C a chwmni Fflic wedi penderfynu atgyfodi Cariad@Iaith a fydd yn dilyn wyth o ‘enwogion’ ar gwrs dysgu Cymraeg dwys rhwng 8 ac 15 Gorffennaf. Mae’r fythol siriol Nia Parry yn ei hôl, a gwersyll ecogyfeillgar yn Sir Benfro yn cymryd lle Nant Gwrtheyrn. Y cyn-athletwraig Tanni Grey-Thompson ddaeth i’r brig yn 2004, yn erbyn Ruth Madoc, y gantores Amy Wadge, Bernard Latham (Ron Unsworth Pobol y Cwm ers talwm), a’r colofnydd cegog Janet Street-Porter – sy’n enwog am ofyn i Nia a oedd hi ar gyffuriau wrth wenu gymaint. Dyw enwau’r wyth dysgwr newydd heb eu cyhoeddi eto, gan fod S4C yn benderfynol o’n cadw ar flaenau’n traed am y tro. 'Sgwn i pwy fydd taclo’r treiglad trwynol ac yn rhugl erbyn y pumed peint? Aelodau o gabinet Carwyn Jones? Brendan Rodgers, rheolwr Abertawe, ar gyfer yr holl gyfweliadau â Sgorio ac Ar y Marc yn ei dymor cyntaf yn y Premiership? Caredigion yr iaith fel Jeremy Hunt, Kim Howells, Dan O’Neill o’r South Wales Echo neu A.A. Gill o’r Sunday Times? Amser a ddengys...

Yma a thraw

Roedd dychwelyd adref o gynhesrwydd Croatia yn gythraul o sioc i’r system ddechrau’r wythnos. Er nad amserlen teledu nosweithiol y wlad mor wahanol â hynny – eu fersiwn nhw o Big Brother, Masterchef a Hrvatska traži zvijezdu (Pop Idol Croatia) – roedd y tywydd a’r traethau braf yn falm i’r enaid. A minnau’n dal i hiraethu am ynysoedd Brač a Hvar, dyma brofi cynhesrwydd Cyprus yng nghyfres ragorol Yr Ynys (Green Bay) ar dâp. Dw i’n dueddol o hepgor y pum munud cyntaf, sy’n ailadrodd cyflwyniad stiff pob rhaglen (“…lle mae bywyd natur a natur bywyd wedi datblygu yn ei ffordd unigryw ei hun”), cyn cael blas arni go iawn. Beti George oedd wrth y llyw, ac mae croeso iddi wneud y jobyn bob wythnos. Dyma rywun sy’n gallu traethu i’r dim, yn siarad yn glir â’r gynulleidfa ac yn rhoi’r pwyslais yn y lle iawn ar yr adeg iawn. Roedd Gareth Davies, druan, yn anaddas o brennaidd wrth adrodd stori Fiji bythefnos yn ôl. Gair i gall, bosys teledu – cyflogwch gyn-chwaraewyr rygbi i ohebu ar gemau rygbi’n unig, waeth pa mor boenus ydi hynny, a gadewch i’r hen lawiau proffesiynol gyflwyno.

Gwyddom eisoes fod Beti George wedi gwirioni ar ynysoedd Groeg, ers ei chyfraniad i 3 Lle y llynedd. Er hynny, cyfaddefodd nad oedd ynys ranedig Cyprus mor annwyl iddi. A diawch, mae’n ynys gymhleth sydd wedi’i darnio’n ddwy ers i fyddin Twrci feddiannu’r gogledd ym 1974. Roedd y straeon personol yn gymysgedd o dristwch, hiraeth a chwerwder, gydag unigolion fel Charis ymhlith 20,000 o Gypriaid Groegaidd a ffodd am eu bywydau i dde’r ynys – yn ddim mwy na glanhau ethnig, medd Beti. A’r ffarmwr Andres Hatziaros wedyn, a gafodd ei hel o’i gynefin yn Axna pan gyrhaeddodd y Twrciaid. Dim ond 4 erw sydd ganddo bellach, o gymharu â’r 60 erw ffrwythlon, wreiddiol, sy’n sownd yn nhir neb megis “rhith yn y pellter”. Cawsom gip ar brifddinas fyrlymus fodern, ranedig, Nicosia hefyd – yr ochr Roegaidd o leiaf. Trueni na welwyd mwy o’r ochr Dwrcaidd y ddinas (Lefkoşa) i gymharu’r ddwy. Coron y gyfres yw’r gwaith camera, ac roedd y delweddau’n dweud cyfrolau ac yn aros yn y cof. Er enghraifft, y gofeb â channoedd o luniau pasbort du a gwyn o’r rhai sy’n dal ar goll ers deugain mlynedd, a’r golygfeydd o westai diffaith Famagusta yng ngogledd Cyprus a fu unwaith yn hwylfan i sêr Hollywood fel Burton a Taylor.

O Gyprus i Grymych, ac i’r ail raglen ar dâp, Bro: Papurau Bro (Telesgôp). Does dim byd dramatig o wahanol yn hon, ond gyda fformat mor lwyddiannus a ffigyrau gwylio’n saethu drwy’r to, pam potsian? Cymeriadau papur bro ‘Clebran’ yn ardal y Preseli oedd dan sylw, sy’n wir haeddu’r teitl “cymeriadau” yn enwedig criw dartiau’r Crymych Arms. Dw i’n gallu clywed chwerthiniad Shân Cothi o hyd.

Bro: Papurau Bro, 8.25 o’r gloch nos Fawrth
Yr Ynys, 9.00 o’r gloch nos Fawrth