Fydd y chwyldro ddim ar y radio gyfaill

 

Mae’n siŵr nad oedd y mwyafrif ohonoch fawr callach o golli noson wobrwyo fawr y cyfryngis wythnos diwethaf. Neu ddim balchach, o weld eitem gan Huw Ffash o’r carped coch gwag ar Heno y noson ganlynol. Do, fe ddaeth y gwych, y glam a’r gwachul ynghyd i Ganolfan y Mileniwm nos Sul i ymgiprys am dlws BAFTA Cymru rhwng joch o siampên a lot o swsian aer.

 

Diolch i’r trydarfyd, deallais fod yna ddarllediad byw o’r Bae ar y we a chefais fy siomi ar yr ochr orau. Roedd y cyfan yn glir a chroyw fel petawn i’n gwylio’r seremoni ar sgrîn deledu arferol, a’r gliniadur prin yn rhewi fel s4/clic. Roedd ffilm Marc Evans, Patagonia yn enillydd poblogaidd a haeddiannol mewn pedwar categori, yn ogystal â Lowri Siwpyrfenyw Morgan am Ras yn Erbyn Amser, ond roedd ambell enillydd arall yn peri penbleth. Cefais flas mawr ar gyfres sgetshis Dim Byd, er ’mod i’n rhy hen i’w gwylio mae’n debyg (‘Rhaglen Blant yn cynnwys animeiddiad’); a dyfarnwyd gwobr ‘Rhaglen Gerddoriaeth ac Adloniant’ i Bandit sydd wedi hen fynd i’w bedd. S’long a swadan fach i S4C efallai. Cyflwynwyd y cyfan yn hynod broffesiynol gan Alex Jones, heb ryw Matt, Chris neu Aled Sam wrth ei hochr, gan bendilio’n rhwydd o’r Gymraeg i’r Saesneg. Mae hynny’n awgrymu mai S4C, nid BBC Wales, fyddai partner darlledu fwyaf addas y noson petaen nhw’n penderfynu’i hatgyfodi ar y sgrîn fach, wedi llanast meddwol y gorffennol.

 

Go brin y caiff Radio Cymru “newydd” unrhyw wobr am wreiddioldeb. A go brin mai fi ydi’r gorau i farnu amserlen ddiwygiedig y dydd, a minnau allan o’r tŷ ac yn ddi-weiarles o wyth y bore tan chwech yr hwyr. Troi i’r wefan amdani a chlicio ar wasanaeth gwrando eto. Roedd rhaglen Iola Wyn yn addo “sgwrsio, cyngor, cerddoriaeth a chwerthin yn fyw o stiwdio Caerfyrddin”, ac ymhlith eitemau un bore oedd cri am wirfoddolwyr Cymraeg i ganolfan y Samariaid ym Mangor, hanes casglwyr sbwriel ar gopa’r Wyddfa, pos “Pwy ydw i” wedi’i ddwyn o hen raglen nosweithiol Eleri Siôn a sgwrs gydag aelodau o dîm pêl-rwyd “Sêr y Cwm” o’r Gwendraeth – gyda dos go helaeth o ganu cawslyd gan Iwcs, rhyw gôr meibion a Non Caryl Parry Jones.

Yn y prynhawniau wedyn, mae rhaglen Nia Roberts yn fwy agos-atoch rhywsut wrth adrodd “straeon hwn a’r llall a rhoi’r byd yn ei le”. Roedd y rhaglen a glywais i’n cynnwys adolygiad o ffilm gomedi am ras arlywyddol America, sgwrs gyda Daniel Jenkins Jones o’r RSPB a slot “Yn y Ffrâm” gydag enwogyn yn trafod hoff lyfr, ffilm, drama lwyfan ac ati. Ac yn eu plith, ambell gân gan John Doyle, rhyw gôr meibion a Miriam Caryl Parry Jones.

Diolch i’r drefn am gyflwynwyr a recordiau mwy unigryw gyda’r hwyr, yn enwedig C2: Georgia Ruth Williams rhwng 7 a 10 bob nos Iau, cyn noswylio a gadael i Geraint Lloyd ddiddanu’r pennau gwynion BOB noson o’r wythnos.

Gyda llaw, cymrwch gip ar flog Llygad Ddu am adolygiad llawnach a difyrrach o’r amserlen ddiwygiedig.

Pwy sy'n tramgwyddo?

Rhyfedd fel mae rhaglenni teledu a digwyddiadau’r dydd yn cyd-daro, drwy lwc neu anffawd amserlennu. Cafodd pennod olaf o’r ddrama Good Cop ei gohirio ar ôl i’r ddwy blismones ym Manceinion ymateb i’w galwad olaf trist. Ac er bod rhywun yn deall y penderfyniad i ganslo’r darllediad ar un ystyr, efallai fod y Bîb a darlledwyr yn gyffredinol yn rhy ofnus a sensitif i ddigwyddiadau o’r fath, a ddim yn parchu’r gwylwyr i wahaniaethu rhwng ffaith a ffuglen.

Dychwelodd 999: Y Glas (9pm nos Iau) am ail gyfres, gyda darlun pry-ar-y-wal o griw cyfraith a threfn Abertawe a’r cylch. Cyfres sy’n profi bod angen cryn dipyn o hiwmor, amynedd Job yn ogystal â dewrder i fod yn heddwas. Roedd hanner awr o’r rhaglen hon yn ddigon i wneud i chi anobeithio’n lân dros eich cyd-ddyn dan ddylanwad alcohol a chyffuriau - o’r llanc ifanc oedd ar blaned arall yn sgil gorddos o fethadon neu ‘miaw miaw’ ar lafar gwlad rhemp (“absoliwtli insane” medd Cwnstabl Justyn Knight), i’r rhieni chwildrins yn eu gwelyau ganol p’nawn tra’r oedd eu plant bach yn crwydro strydoedd Treforys. Tu ôl i’w ymddangosiad tawel a phwyllog, roedd Cwnstabl Steffan Jones yn amlwg yn gandryll gyda’r rhieni am esgeuluso’r rhai bach, a dywedodd ei fod yn ysu i fynd adref i roi cwtsh i’w blant ei hun ar ddiwedd shifft. Maen nhw’n ddynol tu ôl i’r ddelwedd galed wedi’r cwbl. Cawsom ‘flas’ ar nos Sadwrn yng Nghastell-nedd hefyd, a’r shifft After Dark sydd weithiau’n dawel, dro arall yn golygu noswaith gyfan o waith mewn deg munud.

 

 

Mae’n gyfres ddiddorol ac yn dipyn o agoriad llygad. Ond fe agorodd fy llygaid fel soseri o glywed rhai o dramgwyddau ieithyddol Rachel Evans, uwch-gynhyrchydd ac adroddwraig y rhaglen. Pethau poenus fel “pedwar wal” a “taith byr”. Mae’n anodd credu na sylwodd rhywun o gwmni Boomerang ar y camgymeriadau sylfaenol hyn, heb sôn am olygyddion y Sianel cyn rhoi sêl bendith â siec hael. Gobeithio nad ydi’r toriadau ariannol yn golygu cwtogi ar safonau ieithyddol hefyd.
 

 

Rhywun arall ddylai gael ei arestio ydi Tyrone Powell o Texas, un o’r 3,500 o deithwyr llong bleser ar wibdaith o borthladd Caergybi i gastell Caernarfon, “one of the most beautiful places in England”. Fo oedd un o gyfranwyr niferus A Summer in Wales (BBC One Wales, 7.30pm nosweithiau Llun a Gwener) sy’n bwrw golwg ddifyr ar ein haf tymhestlog a’i effaith ar atyniadau amrywiol o ffair dreuliedig Ynys y Barri, mulod llesg Llandudno a maes pebyll ar Benrhyn Gŵyr gwlyb domen.

Cariad at y cwm

Bu daeargryn yn y de-ddwyrain wythnos diwethaf. Clywyd sgrechiadau och-a-gwae o Dreherbert i Drethomas, a llifodd dagrau o anghrediniaeth fel Sgwd yr Eira ar ddiwrnod gwlyb o Hydref. Bu Maer Merthyr a gwleidyddion a-ddylai-wybod-yn-well fel Leanne Wood a Chris Bryant AS Rhondda yn poeri tân a brwmstan, a’r gwefannau cymdeithasol yn eirias dan gyfranwyr gorffwyll. Roedd hyd yn oed y gantores Charlotte Church yn gandryll oherwydd y portread annheg o bobl ifanc hanner noeth yn meddwi, rhegi a dangos eu bloneg ym mariau’r brifddinas. Ie, Charlotte Church, tywysoges y tabloids a fu unwaith yn enwog am feddwi, rhegi a…

Rhaglen pry-ar-y-wal anystrydebol arall o Gymru

 

Oedd, roedd pennau bach cyfryngol Llundain wedi pechu a phardduo enw da trigolion y cymoedd os nad Cymru gyfan, diolch i gyfres “realiti” newydd MTV. Ydy, maen nhw’n dal i’w cynhyrchu er bod y mwyafrif helaeth yn eu hanwybyddu nhw ers oes aur Big Brother dros ddegawd yn ôl. Anwybyddu cyfres The Valleys ddylai pawb fod wedi’i wneud. Yn hytrach, trwy gwyno amdani ddyddiau os nad wythnosau cyn y bennod gyntaf, fe gawson nhw gyhoeddusrwydd rhyfeddol. Ac yn rhinwedd y golofn hon, roedd rhaid i mi gael sbec fach do? Roedd ugain munud o raglen awr yn ddigon i mi. Nid oherwydd mod i’n Disgusted of Llandrindod Wells ond am fod y cyfan yn ddiflas o ailadroddus, wrth i’r naw cymeriad cartŵn symud i’w tŷ newydd ym Mae Caerdydd. Ond fe chwarddais o glywed rhybudd mewn Cymraeg cywir dechrau’r rhaglen ac o boptu’r hysbysebion am “iaith gref a golygfeydd o natur rywiol”. Chwerthin hefyd ar dwpdra ac anwybodaeth y cwmni cynhyrchu wrth geisio creu’r argraff nad oedd y naw hyn erioed wedi tywyllu Caerdydd o’r blaen (“plucked from the tranquillity of Valley life, the cast will be given the opportunity to leave their hamlet towns and change their lives in the city of Cardiff”) fel petaen nhw’n hanu o Lanfair Mathafarn Eithaf yn hytrach na hanner awr i fyny’r A470. A do, fe ddefnyddiwyd defaid plastig a phentwr o gennin yn y deunyddiau cyhoeddusrwydd. Gwylltio buaswn innau degawd a mwy yn ôl, ond bellach, yn y Gymru dawel hyderus ôl-ddatganoledig, does gen i uffarn o ots.

 

Llanc ifanc sy’n fwrlwm o hyder ar hyn o bryd ydi’r athletwr Aled Siôn Davies o Ben-y-bont ar Ogwr. Er gwaetha’i lwyddiannau cynnar ym mhencampwriaethau’r byd yn Swistir 2009 a Seland Newydd 2011, ni thalodd y gweddill ohonom unrhyw sylw tan Lundain 2012. Dan arweiniad John Hardy, cawsom hanner awr o’i hanes yn Aur Paralympaidd Aled Davies gan gynnwys ei berthynas arbennig os tanllyd weithiau gyda’i hyfforddwr Anthony Hughes a’r awgrym iddo gael ei fwlio pan sylweddolwyd ei fod yn ‘wahanol’. Bechod i’r rhaglen wibio fel y ddisgen honno yn y Stadiwm Olympaidd fis yn ôl, ac na chlywsom fwy am yr aberth teuluol a chymdeithasol wrth anelu am y brig. Roedd ei fam (“the Welsh mam with a tissue”) yn haeddu llawer mwy o sylw, ond ni chafwyd bŵ na be gan ei frawd, cyfrannwr cyson i’r cyfryngau Cymraeg adeg y Gêmau. Un o’r uchafbwyntiau oedd gweld plant lleol yn heidio o amgylch Aled ger ei flwch post aur. Go brin y caiff cymeriadau The Valleys y fath groeso’n ôl adre ar ôl i’w lliw haul ffug bylu a’u cyfri banc sychu’n grimp ar ddiwedd eu pum munud o enwogrwydd.

Yr Aur