Dw i’n cofio’r olygfa
fel ddoe. Bwyta cinio o flaen teledu’r gegin, cyn cael pas i’r ysgol ar gyfer her
TGAU arall. Ar y bocs, roedd ailddarllediad o Pobol y Cwm noson gynt,
uchafbwynt haf ’91 cyn i’r sioe sebon gael seibiant tan fis Medi. A sôn am
uchafbwynt. Y pentrefwyr i gyd wedi ymgynnull i fwynhau siampên a sosej rôls yn
agoriad swyddogol clwb golff Breeze Hill
- Brynawelon gynt, cartref hen stejars hoff fel Bella, Jacob Ellis a’r Parch TL
a oedd, dw i’n siŵr yn dawel bach, yn meddwi’n rhacs ar win riwbob Harri Parri
- bellach yn rhan o fenter ‘JR’ Sir Gâr, Stan Bevan. Ond am ryw reswm angof,
roedd hen gena’ a chariad Kirstie McGurk wedi plannu rhywbeth amheus yn y Clwb.
Ac wele Sarjant Glyn James yn mynd fel bom ar hyd hewl Llanarthur-Cwrtmynach,
a’r seiren yn sgrechian dros y cwm. Roedd hyn cyn dyddiau’r ffôn lôn, cofiwch.
“Neith o fyth ffrwydro” meddwn i’n smyg i gyd dros fechdan ham, “di’r Bî-Bî-Sî
methu fforddio’r fath sdynt”. Ond ffrwydrad a fu, a chwythodd yr adeilad yn
rhacs jibiders wrth i Sarjant James sgrialu at y fynedfa. Y penwythnos wedyn,
roedd llond bws mini ohonom yn mynd i ddawns sgubor i ddathlu diwedd yr
arholiadau. A’r pwnc trafod bywiog? Pwy fyddai’n goroesi Clec Fawr Cwmderi.
Erbyn i’r gyfres ddychwelyd chwe wythnos yn ddiweddarach, doedd neb fawr gwaeth
ar wahân i Barry John druan a gollodd ei olwg. Ond fel pob opera sebon gwerth
ei halen, roedd yn well ymhen mis ac yn lapswchan rêl boi hefo Beth, yr
arch-ast orau welodd y Cwm erioed. Hynny cyn i Beth fachu Dic Deryn a chwalu’i
briodas â Carol Gwyther (un o drionglau serch gorau teledu Cymraeg), a chymryd
ffansi at Fiona’r Caffi flynyddoedd wedyn. A phwy sy’n cofio perthynas Meira,
ysgrifenyddes hirddioddefus Deryn Sgips, â Llew Mathews a dorrodd ei chalon
gyda Gina. Trawyd y gr’aduras honno’n farw gan gar, a boddi yn nilyw 2001 oedd
tranc Llew.
Mae ’na fflyd o ddŵr
wedi mynd dan bont ers hynny, a llond trol o newidiadau ers yr oes aur honno i
mi’n bersonol. Gostyngodd oedran cyfartalog y cymeriadau, daeth problemau’r
ddinas i gefn gwlad – cyffuriau, HIV, plant ag acenion Glantaf – ac ambell blot
chwerthinllyd fel gangstyrs drama B’towe, Reg Harries yn lliwio’i wallt mewn
pwl o greisus canol oed, Hywel a Cassie yn rhedeg clwb dawnsio polyn, ac Anti
Marian yn codi o farw’n fyw ym Mhenrhewl. Cyflymwyd arwyddgan gitârs wreiddiol
Endaf Emlyn i’r fersiwn gerddorfaol gyfredol gan Owen ‘Catatonia’ Powell.
Diflannodd yr hen Deri Arms glyd draddodiadol a chododd tŷ potas plastig newydd
fel ffenics o’r fflam megis set Neighbours.
A chafodd lleoliadau fu gynt ar y cyrion – y capel, y garej, fflat Ffion a Jinx
– eu trawsblannu dros nos i’r Stryd Fawr, wrth i’r gyfres godi pac a symud o stiwdios
cyfyng Llandaf i’r Bae eang braf, drws nesa i Casualty (handi ar gyfer golygfeydd ’sbytu) a Dr Who (handi ar gyfer atgyfodiad Anti Marian), gan greu mwy o
hygrededd a bwrlwm canol pentref go iawn.
Os ydych chi’n snob sebon
- ac mae ’na ormod o Gymry Cymraeg yn troi eu trwynau ar Pobol y Cwm
wrth fopio ar ffars ‘Carry on Cockney’ Eastenders
- rydych chi’n colli perlau actio o bryd i’w gilydd. Roedd Rhian Jones yn
ysgytwol wedi i’w chymeriad Karen, merch Olwen Siop, gael ei threisio gan Barry
John (ie, hwnnw eto). Ond yr un sy’n parhau fwyaf yn y cof yw perfformiad
dirdynnol Sera Cracroft ar ôl i John, un o efeilliaid Denzil ac Eileen, farw yn
y crud. Heddiw, mae Lisa Victoria yn serennu’n gyson fel Sheryl sy’n baglu o un
angst personol i’r llall. Yr hen gi Hywel Llywelyn ydi’r diweddaraf. Oes
gobaith am briodas hapus, tyaid o blant a llond llyfr apwyntiad o blŵ rinsus
iddi? Llawer rhy ddiflas, g’lei!
Mae rhyw aflwydd yn
taro rhai o’r cymeriadau gwrywaidd dros amser. Maen nhw’n cyrraedd y Cwm yn hen
fois iawn, ond yn gadael yn hanner pan. Dyna chi Derek y mecanig fu bron â gwaredu
carfan Cwmderi RFC mewn damwain bws mini, Rod y Plod gipiodd ei blentyn i
Bahrain, a Steffan Humphreys a fu’n waldio’i nain cyn lladd Teg maes o law. Dim
ond gobeithio y bydd Colin yn parhau’n donic am sawl blwyddyn arall.
Mae dau aelod
gwreiddiol o’r cast yma o hyd. Megan, Mrs Moesol y Pentref sydd wedi dychwelyd
i gadw siop elusennol, er duw a ŵyr lle mae’n byw na beth yw hanes ei phlantos di-sôn-amdanynt,
Rhian Haf a Gareth Wyn. Ond y bytholwyrdd Meic Pierce ydi’r seren, bellach y tu
ôl i gownter ei gaffi unwaith eto. Hen dro bod Gareth Lewis am roi’r ffedog yn
y to, ac y byddwn ni’n ffarwelio â’r hen Feic yn y flwyddyn newydd. Mewn cyfweliad
radio diweddar, dywedodd Nia Caron bod golygfeydd emosiynol ar y gweill rhwng
Meic ac Anita. Salwch angheuol ’sgwn i?
Mae’r
rhod yn troi unwaith eto, diolch – neu ddim diolch – i’r toriadau bondibethma.
Yn ogystal â thocio i bedair pennod yr wythnos o fis Ionawr nesaf ymlaen, a
therfynu omnibws y Sul (cam amhoblogaidd iawn iawn ac ergyd i ffigurau gwylio
S4C heb os) cyhoeddwyd y byddai pythefnos o seibiant bob blwyddyn. Cyfle unwaith
eto i’n cadw ar flaenau’n sedd gyda chliffhangyrs mawr yr haf.
Codwch eich gwydrau
Cic Mul neu jin mowr Mrs Mac. Pen-blwydd hapus, Pobol!
