Cyn delo'r hwyr

Mae’n ddwy flynedd ers inni ddweud farväl wrth Kurt Wallander pruddglwyfus y BBC, wrth i ddiabetes ac yna Alzheimer lapio’n araf amdano, fel ei dad o’i flaen. A chyda’r awdur ei hun wedi’n gadael o ganser, a’r llyfr olaf wedi’i addasu ar gyfer y sgrin fach yn Sweden a Lloegr, go brin y gwelwn ni’r ditectif o Ystad fyth eto. Mi fydd y nofelau a’r cyfresi dilynol yn aros yn hir yn y cof, heb son am gefn gwlad tonnog a thwyni tywod diddiwedd talaith Skåne yn ne-ddwyrain Sweden, ac i mi’n bersonol, Krister Henriksson oedd y boi yn fwy na Syr Ken Branagh. A tan ddoith cyfres olaf Bron/Broen i BBC2 yn hwyrach yn y gwanwyn, mae yna fwlch mawr Swedaidd am y tro. Dw i’n glafoerio'n barod.

Yn y cyfamser, dw i wedi mopio ar Innan vi dör aka Before we die gan Walter Presents ar C4. Stori ias a chyffro am Hanna Svensson, mam amheus y flwyddyn a roddodd ei mab ei hun yn y clinc am ddelio cyffuriau, ac sy’n osgoi ymddeoliad gorfodol yn 50 trwy lywio ymchwiliad cudd i lofrudd ditectif arall (a’i chariad ar y slei). Achos sy’n ei harwain at is-fyd tywyll a threisgar o elyniaeth rhwng dau o feicwyr lleol, maffia Croatiaidd sy’n rhedeg bwyty Eidalaidd parchus yr olwg, a'r fasnach gyffuriau Dwrcaidd. Hynny, a mater bach o berthynas Hanna â hysbyswr (informant) yr heddlu o’r enw Inez SBOILERS! SBOILERS! sy'n digwydd bod yn fab iddi – pishyn dros ei ben a'i glustiau mewn cariad a thrwbwl efo un o’r Croatiaid.  Ac ar ben bob dim, mae rhywun o’r heddlu’n porthi gwybodaeth gyfrinachol i’r maffia gan arwain at baranoia gwaeth nag ymhlith aelodau o gabinet Carwyn Jones.  

Os ydych chi’n gobeithio am rhywfaint o porn dylunio Nordig a lampau £500 wrth wylio hon, fe gewch eich siomi’n rhacs.

Mae’r setiau’n fwy llwm a chyffredin ar y naw, y siots twristaidd neis-neis o Stockholm yn brin, a hyd y oed y Volvos wedi gweld dyddiau gwell. Ond da chi, gwyliwch am stori afaelgar, cymeriadau ffaeledig, a bydd yr awr yn hedfan. 

Does ryfedd ’mod i’n binj wylio.

Alba Noir

Shetland! Croeso’n ôl, gyfaill triw. Ar ôl darllen nofelau gwreiddiol Ann Cleeves (awdures cyfresi Vera hefyd) am ymchwiliadau’r Ditectif Jimmy Perez (Douglas Henshall) a’i dîm i fwrdwrs go hyll ar yr ynys bellennig yng nghanol tonnau gwyllt Môr y Gogledd, roeddwn i’n awchu i weld hon. Ac mae’n dal i blesio, bedair cyfres yn ddiweddarach, ac ymlaen am 9 bob nos Fawrth ar y Beeb. Gwylio ar BBC Scotland ydw i, yn naturiol ddigon (sianel Sky 977) gan fod Keeping Faith aka Un Bore Mercher yn cael y flaenoriaeth gan BBC Wales. Dw i’m eisiau gwybod ble’r aeth Evan eto fyth, na chlywed fersiynau Saesneg o’r bali trac sain Mills & Boonaidd.

Ond yn ôl at Alba Noir, ac mae’r gyfres hon yn canolbwyntio ar Thomas Malone, boi lleol a garcharwyd ar gam 23 mlynedd yn ôl am lofruddio Lizzie Kilmuir a ganfuwyd yn gelain mewn hen odyn galch. Pan mae Malone, yn ei ddoethineb amheus, yn dychwelyd i fro ei febyd (pam mae dihirod drama’n gwneud hyn dro ar ôl tro?) elyniaethus, a merch arall yn cael ei llofruddio’n fuan wedyn, sdim angen Einstein i feddwl pwy sydd dan y lach. Ac yng nghanol y golygfeydd wirioneddol drawiadol sydd wedi’u peintio’n llwydlas, lle fedrwch chi bron â theimlo’r heli yn sgubo drwy’ch gwallt wrth i Perez igam-ogamu yn ei Volvo newydd sbon (lle gafodd o’r syniad yna ’dwch?), mae ’na hagrwch yn yr harddwch naturiol - gydag enydau ysgytwol o drais - fel y trigolion lleol yn chwarae vigilantes wrth geisio claddu Malone yn fyw, ac ymosodiad ffiaidd â morthwyl. Dim ond awgrym, cofiwch, cyn i’r credits cloi lifo. Mae hynny’n llawer llawer mwy effeithio na phistyllio gwaed ar gamera.

Diolch, efallai i grefft y cyfarwyddwr. Un ohonon ni, fel mae’n digwydd, heb swnio’n Wales on Sunday-aidd o blwyfol. Lee Haven Jones o Aberpennar sydd wrth y llyw, eto’n ffres o Vera, ac wyneb cyfarwydd cyfresi Caerdydd a Gwaith Cartref yn y gorffennol.

Mi allwch chi wylio hon fel newydd-ddyfodiad llwyr. Ac eto, mae yna hanes i’r cymeriadau, megis Cassie Perez sy’n cael ei magu gan ddau dad, ac Alison “Tosh” Macintosh (AlisonO’Donnell gynnil o dda) a gafodd ei threisio yn y gyfres ddiwethaf. Mae’r berthynas dadol rhyngddi hi a Jimmy Perez yn hyfryd, ac heb unrhyw awgrym o ramant sy’n dueddol o ddifetha rhai cyfresi ditectifs.

Ac i goroni’r cyfan, mae elfennau o bennod wythnos nesaf yn dod o Norwy. Mi fuasai’n wirion peidio piciad yno dweud y gwir, â’r ynysforoedd yn eiddo i’r Llychlynwyr tan y bymthegfed ganrif, ac yn nes at Bergen na Chaeredin.