Trafferthion symud ty

 

 

Mae 25 o staff S4C wedi symud i’w cartref newydd ym mhencadlys BBC Cymru, Sgwâr Canolog, Caerdydd ers ddiwedd Ionawr. Criw’r adran gyflwyno, llyfrgell, marchnata a hyrwyddo mae’n debyg. Hyfryd, a chyfleus iawn i fwrlwm canol y brifddinas a’r orsaf fysus newydd sbondonics draws ffordd.

Ond pam symud, â swyddfeydd blaenorol Parc Ty Glas i'w gweld yn ddigon modern a tsiampion ers ugain mlynedd? Efallai nad oedd drysfa stad ddiwydiannol yn Llanishen, ger campfa gadwyn, swyddfa ddidoli'r post, warws storio geriach a fan byrgyrs ddim yn gweddu i ddelwedd y Sianel mwyach.

Hen swyddfa 'Park Tee Glass' ys dywed y locals

 

Dyma resymeg y prif weithredwr Owen Evans:

 

O hyn ymlaen mi fydd y BBC yn gyfrifol am ddarlledu a dosbarthu S4C ar deledu ac ar-lein, yn ogystal â bod yn gyfrifol am isadeiledd technegol S4C.

Hoffwn ddiolch i bawb sydd wedi gweithio'n ddiwyd i sicrhau'r trosglwyddiad llwyddiannus hwn.

 

Calla dawo, OE - achos bu’n siop siafins inni wylwyr wrth golli arlwy dal-i-fyny ar wasanaethau Clic ac iPlayer, heb son am isdeitlau ar streic.

Er gwaetha’r holl heip, doedd bocset Fflam ddim ar gael. Ddim bod hynny’n fy mhoeni i, fel un fethodd yn lân â chymryd at gynhyrchiad diweddara Vox Pictures, flavour of the month (os nad y flwyddyn) y Sianel ys dywed y Cadeirydd Rhodri Williams. 

Ond roedd colli’r isdeitlau yn boen, fel un trwm ei glyw. Dw i’n ffan mowr o Clic gan fod opsiwn isdeitlau Cymraeg ar gael i’r cyfresi sebon tra mai dim ond Saesneg ydi’r iaith ddewisol ar iPlayer, ond bod hwnnw ar gael ar deledu clyfar hefyd. Mae’n siŵr y bu’n niwsans i’r miloedd o wylwyr di-Gymraeg a dysgwyr yr iaith hefyd, sy’n dibynnu cymaint ar isdeitlau i fwynhau’r arlwy. Roedden nhw ar goll o bennod neithiwr (23/2/21) o Pobol y Cwm pan wnes i ddal i fyny dros frecwast heddiw. Alla' i wir ddim gorbwysleisio pwysigrwydd isdeitlau i ddeall a gwerthfawrogi rhaglenni i’r carn. Does dim modd darllen a deall gwefusau actorion a chyflwynwyr o hyd. Dyna pam mae theatr byw yn gallu bod yn brofiad hynod rwystredig i mi weithiau, yn ogystal â rhai rhaglenni radio a phodlediadau.

Heb isdeitlau, waeth i mi ddiffodd y set a pharhau i ddarllen mwy o nofel ragorol AberNoir ddim. Ac nid lleiafrif ydw i. Mae ffigurau’r Action on Hearing Loss yn awgrymu bod tua 575,000 o bobl byddar a thrwm eu clyw yma yng Nghymru.

Efallai bod angen ymgyrch farchnata newydd, ar lun Transl888, i hybu a hyrwyddo'r gwasanaeth a denu mwy fyth o wylwyr i gorlan S4C.

Mae symud cartra newydd yn ddigon anodd fel mae hi, heb ychwanegu pandemig byd-eang syrffedus at gymhlethdodau logisteg a thechnolegol i ddarlledwr cenedlaethol. Gair i gall S4C – ewch ati orffen gwagio’r bocsys, sortio’r stafell baned, gwneud eich nyth a bodloni ar aros lle'r ydych chi am flynyddoedd mawr i ddod.

 

 

Buon compleanno Walter*

 

Eithr gwared ni rhag Mike y mecanig

Mae olwyn y pandemig yn dal i droi a ninnau’n dal i fynd i nunlla. Ambell ddiwrnod da, sawl un gwael. Yr amynedd yn pallu a’r diffyg cwsg yn cynyddu. Flin efo’r byd, a flin efo’r wasg a’r cyfryngau Prydeinig am roi blaenoriaeth i saga Harry a Meghan yn lle dwyn llywodraeth lwgr i gyfrif. Dyfarnu contracts PPE hael i ffrindia’ Matt Hancock a chyfradd farwolaethau covid waethaf Ewrop? Tewch, wir. Mae’n well gan hacs Rupert Murdoch a’r English Broadcating Corps ganolbwyntio ar The Crown go iawn, a gwethygu wnaiff pethau gwaeth pan fydd gwasanaeth newyddion 24/7 yr asgell dde eithafol ar yr awyr. Mwynhewch, Great Brexit Public!

Ac alla i ’mond gwylio ein cyfresi sebon Cymraeg ag eiddigedd pur. Dim ond cadw 2 fetr oddi wrth ei gilydd maen nhw’n Glanrafon, ac yn cael piciad i'r pictiwrs hyd yn oed. Mae trigolion Cwmderi yn denu lojars fel chwain ar gi strae ac yn jetsetio i Awstralia a Disneyland neu am ddiwrnod sba yn ’Soswallt. Ond dihangfa ydyn nhw wrth gwrs, a diolch i dduw neu allah amdanynt. Hyd yn oed os ydi cymeriadau fel Aled, Non ag Angharad yn mynd drwy 'mhen i.

Diolch i’r drefn am Walter Presents hefyd. Mae gwasanaeth ar alw, rhad ac am ddim, Channel 4 newydd ddathlu ei bumed pen-blwydd, ac wedi bod yn achubiaeth i mi pan oedd arlwy’r sianeli traddodiadol mor brin â silffoedd Aldi ganol Mawrth 2020. Gwledydd Llychlyn sy'n apelio fwyaf wrth gwrs, ond dw i hefyd wedi cael blas ar berlau cudd o’r weriniaeth Tsiec a Croatia ar hyd y blynyddoedd, ac ambell drioleg o Ffrainc. A dw i’n dal i ddweud y dylai perthynas newydd S4C â’r gwasanaeth weithio ddwy ffordd. Rydyn ni eisoes yn dra-gyfarwydd ag Iris a Willem Y Godinebwr o Amsterdam efo isdeitla’ Cymraeg yn hwyr nos Fercher, ond meddyliwch pa mor wych fyddai gweld bocsets y gorau o Gymru – Alys, Con Passionate, Parch, Pris y Farchnad, Tair Chwaer, Teulu – yn serennu ar All4, gan ychwanegu at goffrau sobor S4C. Os na fydd ambell un wedi dyddio’n drybeilig erbyn hynny wrth gwrs. *Pen-blwydd hapus, Walter.

Ond yn ôl at heddiw, ac ie, y Sgandis sy’n dal i blesio. Mae ail gyfres Rebecka Martinsson: Arctic Murders ymlaen ar hyn o bryd, wedi’i seilio ar nofelau trosedd Åsa Larsson a’i gosod yn Kiruna, dinas fwyaf gogleddol Lapdir Sweden – lle mae’r gaeafau -20C yn hirfaith, a’r haul prin yn machlud ganol haf. Digon i droi unrhyw un yn honco efo gwn neu gyllell, a chadw’r cyn-dwrna o Stockholm yn brysur ym mro ei mebyd pan nad ydi hi’n bachu cariadon gwragedd eraill y dre.

Anhrefn yr yr arctig

 

Yr ail gyfres glodwiw ydi Deliver Us o Ddenmarc (Fred til lands). Hanes criw mewn tref fach ddi-nod, sydd eisiau talu’r pwyth yn ôl i fwli lleol 18 mis ar ôl i fab y doctor gael ei ladd gan bicyp wrth feicio adref o ddathliadau graddio. Ac mae Morten Hee Andersen ar dân fel Mike y mecanig, basdad o foi sy’n tynnu pobl i’w ben bob gafael. O’r dafarn i’r ffatri cywion ieir, mae ei bresenoldeb annifyr yn staenio ardal gyfan. Gyda’r heddwas lleol hyd yn oed yn cachu brics, daw criw o rieni at ei gilydd i gael gwared ar Mike unwaith ac am byth – gyda’r holl boen meddwl moesol ynghlwm wrth hynny. Does 'na fawr o glamour Borgen yn fama, na chartrefi chwaethus wedi’u dodrefnu gan Illums Bolighus – yn hytrach, aelwydydd dosbarth gweithiol llawn straen, galar, cariad coll neu briodasau di-serch. Os ’da chi isio laffs arwynebol yng nghanol y pla, gwyliwch Saturday Night Takeaway efo'r ddau na o Gastell Gwrych. Ond os am bwerdy actio a gwaith camera crefftus, tensiwn bob gafael a phortread o ragfarnau cudd pob cymuned glos, ewch amdani.

 

 

 

Yn y cyfamser, mae'r aruchel Unforgotten yn ôl am y pedwerydd tro ar ITV, wrth i DCI Cassie Stuart (Nicola Walker) ddiawlio-ddychwelyd o absenoldeb salwch i sicrhau pensiwn llawn a chydweithio eto â DI Sunny Khan (Sanjeev Bhaskar). Y tro hwn, achos iasol o gorff heb ben a ganfuwyd mewn hen oergell yn ne Llundain sy'n hoelio'r sylw. Yn raddol, down i wybod taw corff dyn aeth ar goll ym mis Mawrth 1990 ydi o. A dyma'r ditectifs, fel ni'r gwylwyr, yn gorfod hel y darnau jig-sos at ei gilydd gyda chymeriadau ar wasgar o Ardal y Llynnoedd i Gaergrawnt, Stockwell, Llundain i Rochester, Caint. Do, fe darfwyd ar waith ffilmio'r gaeaf diwethaf oherwydd y pandemig, cyn i'r cast ailafael ynddi pan laciodd pethau rhywfaint yn haf 2020 - sy'n esbonio'r brigau noeth ac yna coed llawn dail yn yr olygfa nesaf. 

Ond sdim ots am hynny. Mi wenais fel giât pan ddychwelodd yr arwyddgan drist am 9 nos Lun. "All we do is hide away..."

 

Mewn angof ni chant fod @ ITV

Yna, trowch at Netflix i chwerthin efo Rita, drama-gomedi Ddaneg am fam sengl o athrawes sy’n smocio fel stemar ac wrthi fel cwningan efo’r prifathro neu ambell riant. Gyda thri o blant ei hun, fawr o groeso i'w chyn-wr na'i mam angof ei hun, lot o godi dau fys ar yr awdurdodau a chwtsh i ddisgyblion dan anfantais, mae'r penodau hanner awr yn siwr o godi calon cyn noswylio. Rydan ni ar ei hol hi braidd, achos mae'r chweched gyfres ar fin ymddangos adra' yn Nenmarc.

 

 

 

Gwalia'n siarad

Mae S4C wedi llwyddo i ennill ffrindiau a gelynion mewn wythnos. Ar y naill law, dechreuodd cyfres newydd sbon am naw nos Fawrth, yn dilyn hynt a helyntion criw plismona ffyrdd y Gogledd yn Y Llinell Las (CREAD Cyf + Slam Media). O’r PC Alun Jones Rhosgadfan i PC Rich Priamo Wrecsam, cawn gip pry ar y wal ar eu diwrnod gwaith amrywiol, weithiau'n beryglus, yn eu Beemers chwim fel rhan o lu sy’n gyfrifol am draean o Gymru. Mae ’na ddigon o straeon am y natur ddynol yma, gydag alcohol a chyffuriau wrth wraidd sawl damwain, a lluniau dashcam o rasio ar ôl drwgweithredwyr i blesio ffans y myrdd o gyfresi tebyg ar sianeli Sky. Ac och! a gwae, ambell ddrwgweithredwr Cymraeg ei iaith hefyd. Ac ydi, mae’r lluniau drôn o Eryri, Bryniau Clwyd a hyd yn oed gwibffordd yr A55 yn odidog. Mi roedd y twitteratis wedi mopio, fel finnau – felly da iawn Rob Zyborski (dyn camera) a Stephen ‘Weiran Gaws’ Edwards (cynhyrchydd).

 

Sy’n wahanol iawn i’r ymateb gafodd y Sianel yn sgil neges ddisymwth y cyflwynydd Aled Hughes na welwn ni ragor o Waliau’n Siarad (Cynhyrchiad Unigryw). Ow! am siom. Dw i eisoes wedi adolygu'r gyfres unigryw hon, lle’r oedd Al Hughes a’r curadur a cholofnydd gwych Golwg Sara Huws, yn tyrchu i hanes coll rhai o’n hadeiladau difyrraf ni a’r bobl arferai fyw neu weithio ynddyn nhw – o ffermdy Mynachlog Fawr, Ystrad-fflur i wyrcws Dolydd Llanfyllin a hen neuadd y dref Merthyr fu’n ganolbwynt un o ralis mawr Yes Cymru ym Medi 2019. Dyddiau da, llawn hwyl, gobaith ac agosatrwydd braf.

A ’mateb S4C? Dim digon o wylwyr “amrywiol”. Dyn a wyr be’ di hynny. Falle y gwnaiff Swyddog Amrywiaeth a Chynhwysiant newydd y Sianel ein goleuo ni ar y mater niwlog hwn.

Cafwyd ymateb da i’r gyfres ar y cyfryngau cymdeithasol ond ni lwyddwyd i ddenu digon o wylio nac amrywiaeth o wylwyr i gyfiawnhau cyfres arall. Mae Hanes Cymru yn parhau yn genre pwysig i S4C a byddwn yn edrych i gomisiynu dogfennau a chyfresi eraill yn trafod pynciau hanesyddol

Beth am obsesiwn y ffigurau gwylio felly? Os ydi tudalen wicipedia y gyfres yn gywir, roedd y niferoedd yn amrywio o 13,000 i 27,000. Ar y sail hwnnw felly, mae Newyddion a Heno mewn ddiawl o berig yn ol y siart ddiweddaraf (6/9/2020 am ryw reswm niwlog eto, lle'r arferant fod yn wythnosol).

Do, fe gawson ni gyfres debyg dros yr haf, Trysorau Cymru: Tir, Tai a Chyfrinachau efo Elinor Gray Williams a Tudur Owen, ond dim ond eiddo National Trust Lloegr yng Nghymru oedd dan sylw fanno. Mae 'na le i'r ddwy gyfres, heb os. Ond er i mi fwynhau'r ail un, doedd hi ddim ddim hanner cystal na swmpus â Waliau’n Siarad, gyda Tudur Owen fymryn yn rhy ysgafn yn enw ‘adloniant’ i mi'n bersonol. 

Efallai mai dyma fwriad S4C. “Poblogeiddio” neu dymbing-down-eiddio hanes trwy gael rhywun fel Llyr, hogyn drwg Am Dro, i gyflwyno'n y dyfodol gyda dos go lew o iaith gref a (brat)iaith Hansh.

Ydw, dw i'n flin. Yn flin dros y cyflwynwyr, y cwmni cynhyrchu a selogion nos Sul. Ac yn disgwyl llawer mwy o eglurder gan y Sianel na phwt o drydar yn unig.