Dolig Elin, Ruth a David

Elin Fflur, Ruth Jones a David Tennant. Trindod sy’n rhan amlwg iawn o amserlenni’r Ŵyl eleni. Cyd-ddigwyddiad llwyr eu bod nhw'n ymddangos mewn cymaint o raglenni mewn byr amser, neu brawf o’u poblogrwydd ymhlith cynhyrchwyr â’u bryd ar y ffigurau gwylio? Bid a fo am hynny, mae yna ambell beth i’ch sodro ar y soffa gyda’ch brechdanau twrci oer eleni.

Bydd yna gryn dipyn o chwerthin a chrïo noson Nadolig, wrth i bennod olaf-ond-un Gavin and Stacey ymweld â thraeth Ynys y Barri. Rhwng honno, drama gomedi S4C, sioe siarad Ruth Jones’ Christmas Cracker ar BBC Wales, ac addasiad o stori enwog Dylan Thomas, A Child's Christmases In Wales (BBC4), wedi’i osod yn yr 1980au, bydd merch enwocaf Porthcawl mor amlwg â sbrowts a sanau newydd Marcs'a'Sbarcs.

Beth am uchafbwyntiau eraill? Ar noswyl Nadolig, cawn weld ffrwyth llafur Heledd Cynwal, Stifyn Parri, a thrigolion Dyffryn Tywi, yn Seren Bethlehem - sy’n galonogol iawn wrth i wir ystyr yr ŵyl foddi dan don o secwlariaeth a Santa. Dwi’n edrych ymlaen at ffilm fawr noson Nadolig, Ryan a Ronnie gan Meic Povey, a fu ar daith o amgylch sinemâu’r wlad yn y gwanwyn. Rhys ap Hywel ac Aled Puw (sydd yr un ffunud â Ryan Davies) sy’n chwarae rhan y ddeuawd eiconig yn eu gig olaf yng nghlwb y Double Diamond, Caerffili, ym 1974. Diddanwch tra gwahanol a gawn ni ar noson San Steffan, gyda’r heddwas campus Leslie Wynne yn cyflwyno: Cabaret Cyffwrdd y Sêr o’r Galeri Caernarfon, yng nghwmni anffodusion fel Elin Fflur a Daf Du. Ond ble ar y ddaear mae Margaret Williams, seren y sioe y llynedd? Y flonden o Fôn fydd un o gystadleuwyr cegin Dudley Newbery yn Pryd o Sêr (27 a 29 Rhagfyr) i weld ai caws ar dost neu cordon bleu yw arbenigedd enwogion eraill fel Siân Lloyd, Siw Hughes, Derwyn Jones, Tudur Dylan ac Elfed Roberts. Ydy, mae Prif Weithredwr yr Eisteddfod Genedlaethol wedi cyrraedd uchelfannau ‘selebs’ y Gymru Gymraeg. Pwy fuasai’n meddwl?

Fe fyddai’n chwith iawn ar S4C heb y Brifwyl, wrth i gyngherddau’r Bala lenwi dwy noson. Ar noson Nadolig, bydd yr hen, hen, hen ffefrynnau Only Men Aloud, Rhydian a giang Glanaethwy yn cyflwyno Cyngerdd Sêr y Steddfod, a Dafydd Iwan yn arwain dathliadau’i gwmni recordio yn Cyngerdd Sain yn 40 ar noson ola’r flwyddyn yng nghwmni Heather Jones, Meic Stevens... o, a Ms. Fflur wrth gwrs.

Does dim ffilm Gymraeg i’n diddanu ar noson gyntaf 2010. Yn hytrach, bydd S4C yn dilyn fformat poblogaidd Channel 4 a’r myrdd o sianeli lloeren eraill trwy greu rhaglen-rad-ar-y-naw a dangos cadwyn o glipiau’r gorffennol yn y 40 Uchaf: Siart y Dywediadau dan ofal Aled ‘Baddondy’ Samuel. Gyda llinellau cofiadwy gan C’mon Midffil, Torri Gwynt a Ryan a Ronnie ymhlith y deugain, mae’n swnio’n ffordd digon dymunol o leddfu penmaenmawr y noson gynt. Ond yn bersonol, BBC1 fydd yn hawlio’r sylw, wrth i David Tennant roi’r Tardis yn y to wedi bron i bum mlynedd wrth y llyw yn Doctor Who - The End of Time. Ac i goroni’r noson, cawn gyfle i ffarwelio â Gavin and Stacey ar ddiwrnod priodas Nessa a …? Cracking!

Mwynhewch y gwylio.

A'r enillydd yw...

Mae’n dymor y canmol a’r clodfori cyfryngol, wrth i’r rhai o fewn y diwydiant ddathlu llwyddiannau’r flwyddyn. O’r diwedd, cyhoeddwyd mai Giggs ydi Personoliaeth Chwaraeon y Flwyddyn BBC Cymru wedi wythnosau o hysbys syrffedus o ailadroddus ar Radio Cymru (fel diwrnod Plant mewn Angen fis diwethaf) a Newyddion, a bydd criw gorboblog Uned 5 yn Gwobrwyo’r Goreuon am y tro olaf cyn diflannu i archifau rhaglenni plant Cymraeg fis Mai nesaf.

Mae mwy o darianau wedi’u hychwanegu at ddreseli Llandaf a Pharc Tŷ Glas yn ddiweddar hefyd. Mewn blwyddyn anodd o golli gwylwyr, mae Pobol y Cwm yn llwyddo i blesio’r beirniaid dros Glawdd Offa beth bynnag. Cyrhaeddodd straeon Gwyneth Jones ac Iolo White (Dyfan Rees, sydd wedi ennill ei blwyf o’r diwedd ar ôl dechrau digon sigledig) restr fer ‘Darllediad y Flwyddyn’ gwobrau Stonewall, i rai wnaeth gyfraniad positif i gydraddoldeb pobl hoyw a lesbiaidd ym Mhrydain. Ond fe aeth y gyfres gam ymhellach yng Ngwobrau Iechyd Meddwl yn y Cyfryngau, a drefnwyd gan elusen Mind, ac ennill y categori ‘cyfres sebon’. Tipyn o gamp, a hynny yn erbyn “mawrion” Saesneg fel Eastenders. Llongyfarchiadau mawr i Catrin Mara am ei phortread o’r fam sengl, Nesta, yn dioddef iselder ôl-enedigol - portread a greodd gryn argraff ar un o’r beirniaid, Jimmy McGovern (awdur The Street, cyfres ddrama orau’r iaith fain yn 2009). A chroeso’n ôl iddi i’r Cwm yr wythnos hon, wrth i lanast priodasol Hywel a Ffion godi pryderon am les Lleucu fach ac amheuaeth ynghylch pwy ydi’r tad go iawn…

Rhaid cyfaddef fod llwyddiant rhaglen arall yn dipyn o syndod i mi. Enillodd Anrheg Nadolig Wil, ffilm deuluol Nadolig y llynedd, gategori ‘Drama’ yng ngwobrau BAFTA Plant Prydain bythefnos yn ôl. Rwy’n cofio’i gwylio a’i chael braidd yn fflat ac amaturaidd, yn rhy hir, a rhy Caryl Parry-Jonesaidd i mi’n bersonol. Ond pwy ydw i, y sinig tridegrwbath oed, i farnu chwaeth beirniaid bach a BAFTA? O leiaf mae’n esgus perffaith i S4C ei hailddarlledu rhwng Dolig a’r Calan o bosibl.

A f’uchafbwyntiau personol i yn 2009? Mae sawl cyfres ffeithiol yn aros yn y cof, o luniau trawiadol Iolo yn Rwsia i straeon dirdynnol Cymry Cymraeg o Kenya i Ganada yn O Flaen dy Lygaid. Ond ymateb cymysg yw hi o ran ffuglen. Er bod giamocs Teulu yn rhyfeddol o boblogaidd, Caerdydd wedi aeddfedu a Blodau yn wledd i’r llygaid, does ’na’r un gyfres wedi llwyddo i lenwi gwagle nos Sul ers inni ganu’n iach i Con Passionate flwyddyn yn ôl.

Cracyrs Dolig?

Clawr Nadolig 1951

Mae’r manylion am arlwy teledyddol yr ŵyl yn dechrau ymddangos bob yn dipyn, ac ar yr olwg gyntaf, mae mor apelgar â nut roast i ginio Dolig. Dwi’n edrych ymlaen at ffarwél fawr olaf David Tennant a Gavin and Stacey (wel, tan sbeshal Dolig nesa, mae’n siŵr) ac addasiad o stori arswyd The Turn of the Screw gan yr Americanwr Henry James - ond heblaw am hynny, mae’n dlawd iawn arnon ni. Mae’r ffaith fod Ant a Dec ymhlith uchafbwyntiau Radio Times yn awgrymu pa mor wael fydd pethau. A chyda oriau dirifedi o ysgariad, llofruddiaeth a llosgach yn Walford, Weatherfield a'r Woolpack, dwi’n mawr obeithio y caf i lond sach o nofelau difyr gan ’rhen Sionyn i ddianc rhag y ffernols.

Siarad babis

Mae’n bnawn Sul oer a gwlyb, drannoeth y Gêm, ac roeddwn i’n chwilio am rywbeth i godi’r galon. Diolch byth fod clasur comedi Cymreig yn saff ym mol y peiriant recordio. Do, fe ddarllenoch chi’n iawn y tro cyntaf. Clasur comedi Cymreig. Diolch i dîm sgwennu Ruth Jones a James Corden, mae cynulleidfaoedd o bob cwr wedi’u syrthio mewn cariad gyda hanes y ferch o Ynys y Barri yn canlyn llanc ifanc o Essex. Wedi dechrau digon di-nod ar sianel leiafrifol BBC Three ddwy flynedd yn ôl, mae wedi cyrraedd uchelfannau poblogaidd BBC1 erbyn hyn. Ydy, mae Gavin and Stacey yn ôl!

Yn y drydedd gyfres - a’r olaf meddan nhw - mae Gavin yn araf setlo i’w swydd newydd ar ôl dychwelyd gyda’i wraig dros Bont Hafren. Ac er gwaetha’r holl falŵns a negeseuon ffôn i ddymuno’r gorau iddo, ac Yncl Bryn yn anfon smörgåsbord o frechdanau caws i’w swyddfa, mae Gavin yn dal i hiraethu am adre. Rygbi, nid pêl-droed yw tîm saith-bob-ochr y swyddfa, a dim ond Derek Tywydd, Iolo Williams a Pobol y Cwm sydd ar y teledu fin nos. Mae wedi pechu Smithy, ei ffrind gorau, am ei adael yn Billericay bell, ac mae ei fam (Alison Stedman mor wych ag erioed) yn galaru dros ei chyw melyn mewn gwlad dramor. Ond buan y daw pawb at ei gilydd ym medydd Neil Noel Edmond Smith, mab Smithy a Nessa - a enwyd ar ôl tad Nessa (Ifan Huw Dafydd) a ffrind Nessa o Hear’say gynt, nid y cyflwynydd barfog â siwmperi streipïog, iff iw plîs. Mae’n gyfuniad o gomedi domestig traddodiadol gyda sefyllfaoedd y gall pob teulu uniaethu â nhw, ac isgymeriadau cofiadwy fel Doris (Margaret John) yr hen wreigan drws nesa sy’n codi dau fys ar y byd.

Fe ddylai’r Dolig helpu i gael gwared ar y felan hefyd, ond nid mis a mwy yn gynnar chwaith. Rhwng y bali hysbysebion soffas ac ‘enwogion’ mewn eira-gneud yn hyrwyddo vol-au-vents rhewedig, dwi’n barod am fis Ionawr! Ond druan â thrigolion Dyffryn Tywi sy’n gorfod paratoi ers canol Hydref, fel rhan o gyfres Bethlehem’s Got Talent, sori, Seren Bethlehem. Yn y drydedd raglen, roedd Heledd Cynwal yn chwilio am faban newydd-anedig ar gyfer drama’r geni mwyaf uchelgeisiol, os nad drutaf y wlad, mewn sied yn Llangadog. Roedd y cyfan yn ddigon difyr, er hanner awr yn ormod i mi. Fe arhosai i tan y perfformiad byw ar S4C noswyl Nadolig.