Pa newydd?

 

 

Mae’r BiBiSî yng Nghymru wedi symud tŷ. Rhag ofn nad ydych chi wedi clywed. Ar ôl 41 mlynedd o ddarlledu o wyrddni CF5, maen nhw wedi codi pac ac ymgartrefu mewn swyddfa newydd £120 miliwn o bunnau yn jyngl concrid y Sgwâr Canolog, rhwng y brif orsaf drenau a Stadiwm y Mileniwm (dwi’n gwrthod defnyddio’r hen air Pî ’na). Yn anffodus, fydd hen bencadlys Llandaf ddim mor wyrdd â hynny yn y dyfodol, gan fod cwmni Taylor Wimpey yn bwriadu codi hyd at 400 o dai yno gan ychwanegu at dagfeydd difrifol Heol Llantrisant. Neis.

Ffrwyth llafur £120m cwmni Foster + Partners

Ond yn ôl at y cartra' newydd. Mae criw Radio Cymru eisoes wedi gwneud eu nyth yno, ond yr wythnos hon oedd y tro cyntaf i’r stiwdios newyddion teledu gael eu cyflwyno i wylwyr S4C a BBC One Wales. Mae’r naill eisoes yn edrych yn slic iawn, gyda rhyw wawr biws, cefndir panoramig y bur hoff Fae, arwyddgan a theitlau agoriadol newydd sbon yn chwarae ar batrwm to twmffat unigryw’r Senedd. Ategiad newydd arall ydi’r bwletin tywydd sy’n rhan o’r pecyn Newyddion bellach, gyda Megan yn cyflwyno storm yr hydref o flaen map sinematig o Walia. Rhaglen newyddion cenedlaethol o’r iawn ryw felly. Gwych, yn enwedig pan mae cymaint mwy ohonom yn troi at Bethan Rhys Roberts a’r criw am y manylion covidus diweddaraf i weld pa sir arall sydd ar gau. Ar gau i’r trigolion lleol, hynny yw, nid twristiaid o Bolton.

Mae’n wasanaeth anhepgor, a minnau’n fwy tebygol o wylio’r slot hann’di saith na’r un naw blaenorol. Ddechrau’r gwanwyn, a’r pandemig newydd yn dechrau codi braw, mi froliodd S4C fod 21% yn fwy ohonom yn troi at y ddarpariaeth newyddion nosweithiol yn y Gymraeg.

Cymharwch hyn â Wales Today. Ydy, mae’r swyddfa wedi cael estyniad, a Behnaz a Derek Tywydd wedi cael sgriniau newydd sbon ond mae’r un hen arwyddgan, y graffics a’r logo yn dal yno, heb sôn am y lliw coch Corfforaethol. Yn y bôn, naws newyddion rhanbarthol Saesneg a geir, yn ymestyn o BBC Look East ar gyfer Norfolk a’r cylch, i BBC Newsline Gogledd Iwerddon. Mewn undeb Prydeinig, mae nerth. Ychydig iawn o staff sydd i'w gweld yn y cefndir hefyd. Naill ai maen nhw'n dal i weithio adra, yn unol â chanllawiau'r pen bandit Drakeford, neu'n ciwio am fechdan figan i ginio yn Prets ar y llawr gwaelod.

Rhwng y ffaith fod cyflwynwyr fel Nick Servini yn mynnu pwysleisio'r “North Wales” hyn a’r “South Wales” arall, ac felly’n arddel y ffordd Lundeinig o adrodd am ein gwlad (Wales, the Welsh Government, students in Wales, Welsh patients etc, rhag ofn inni feddwl mai Pwyliaid da ni) yn union fel y Gweinidog Addysg Gething yn ei ddatganiadau i'r wasg, a sawl gohebydd dŵad yn mwrdro ein henwau lleoedd (Abba-dare, Runda Cinon Tarfff), a dyna chi reswm arall dros osgoi gwylio’r bwletinau Saesneg o CF10.

 

Ffilmio o bell

Digynsail. Dw i’n casáu’r gair yna, ond ydi, mae hi yn ddyddiau digynsail. 

Ac mae ffrwyth y pandemig yn dechrau ymddangos ar ein dramâu teledu ni – gyda’r actorion yn gorfod cadw pellter annaturiol, osgoi eistedd yn rhy agos at ei gilydd, dim dal dwylo, cwtsio na chwffio – waeth pa mor greadigol ydi’r dyn(es) camera. Mae sôn bod cyfarwyddwyr Eastenders yn defnyddio sgrin bersbecs i reoli golygfeydd cusanu rhwng cymeriadau; ac eraill fel Pobol y Cwm wedi defnyddio cymar go iawn i lapswchan, gyda Mathew Gravelle yn cymryd lle Richard Lynch wrth i’r affêr rhwng Jaclyn (Mali Harries, gwraig go iawn Gravelle) a Garry Monk orboethi yn eu swigan secsi eu hunain. Prin yw’r ecstras yn y Cwm a Rownd a Rownd. Mi ddown i arfer, berig, ond iesgob, mae’n dal i deimlo’n annaturiol ar hyn o bryd. Er hynny, rhaid eu canmol am wneud gwyrthiau dan amgylchiadau mor, ie, digynsail.

 

Mask, camera, action! Cast a chriw "Vera"

Mae eraill, am wn i, yn treulio wythnosau o fewn eu bybl eu hunain er mwyn canolbwyntio ar waith ffilmio, fel cyfres dditectif Northymbria-Noir, Vera ar ITV gyda’r hoffus Brenda Blethyn. 

Felly hefyd criw Un Bore Mercher, sydd newydd orffen ffilmio’r drydedd gyfres (a’r olaf) o felodrama Eve Myles yn ardal Talacharn, yn barod i’w darlledu ar S4C cyn Dolig. Efallai y gwna i wylio hon hyd yn oed, serch y caneuon cefndir clogyrnaidd a'r deialogi sy'n merwino'r glust. Efallai. 

Roedd Eve wir yn difaru anghofio am ei welintyns

Dw i’n cymryd hefyd nad yw actorion cyfres ddrama newydd BBC Wales wedi bod yn cadw pellter llym, a barnu oddi wrth llun hyrwyddo’r cast yn ardal Casnewydd. The Pact ydi’r teitl, cynhyrchiad gyfan gwbl Saesneg nid bac tw bac felltith efo S4C, am bum ffrind sy’n dod at ei gilydd mewn gwe o gelwyddau wedi marwolaeth annisgwyl. Thriller? Comedi dywyll? Dw’n i’m. Ond mae’n cynnwys rhai o’n hactorion Cymraeg amlycaf yn Eiry Thomas a Heledd Gwynn (35 Diwrnod) yn ogystal â Mark Lewis Jones ac Aneurin Barnard, ac Enwau Amlwg o’r Byd Saesneg (Eddie Marsan a Julie Hesmondhalgh gynt o Corrie) i sicrhau dangosiad ar rwydwaith Lloegr. Creadigaeth y sgwennwr Eingl-Awstraliaidd Peter McTighe (Neighbours a Doctor Who, fu hefyd yn gyfrifol am y fflop Cara Fi ar S4C yn 2014) ydi hon, felly cawn weld pa mor ‘Gymreig’ ydi’r ddrama a gynhyrchir gan Catrin Lewis Defis (Bang, Parch, Broadchurch). O leia mae’n newid o glywed byth a hefyd am bencadlys newydd y Gorfforaeth yn Sgwâr Canolog Caerdydd.

Dw i’n barod am ddihangfa ddramatig. 

Gwenwch, genod

 

E-wyliau

 

Pop perffaith Albwm Cymraeg y Flwyddyn

“Di Benllech ddim yn nefoedd” meddan nhw. 

Felly’r oedd hi i lawer o drigolion (brodorol, nid dŵad) ein hardaloedd mynyddig a morol llawn carafanéts a’u carthion, Brymis a beics dŵr. Doedd dim amdani felly ond aros adra’, a mynychu ein gwyliau cenedlaethol rhithiol o bell. Ac roedd arlwy Gŵyl AmGen Radio Cymru yn gydymaith difyr. Mwynheais sgwrs hir hamddenol Rhys Ifans wrth beintio ffens yr ardd rhyw bnawn Sadwrn poeth, a’r actor o Ruthun yn adrodd am ei brofiadau yn nhrwmgwsg Llundain dan glo, gan sawru a sylwi ar natur am y tro cyntaf erioed i gyfeiliant y Cyrff, SFA a Jarman. Gobeithio’n wir y bydd y theatr Gymraeg yn llwyddo i ddwyn yr hogyn nôl ryw ben. Dro arall, cefais fy swyno’n llwyr gan berfformiadau Vrï o’r Tŷ Gwerin wrth feicio i Foel Moelogan, a’m codi gan bop hapus Ani Glass yn Maes B o Bell hyd droeon diderfyn Rhaeadr Gwy.

Diolch i’n cyfryngau cenedlaethol am fynd ati i lenwi’r bwlch yn ein bywydau a’n hamserlenni radio a theledu. Yr un mwyaf llwyddiannus o bell bell ffordd oedd wythnos Eisteddfod T ddiwedd Mai pan oedden ni’n dal yn gaeth i’n cartrefi. Do, fe gawson ni’r cystadlu a’r prif seremonïau arferol, heb y feirniadaeth hirwyntog na’r daith hir o’r sedd i’r llwyfan. Gyda’r tri ar y brig yn ymddangos ar eu sgriniau unigol, a’r beirniad yn y llall, seibiau dramatig y cyflwynwyr Heledd Cynwal a Trystan Morris, llwyddwyd i greu ymdeimlad o densiwn a chyffro byw trwy gamerâu’r we er mwyn ennill tlws cain y dylunydd Ann Catrin. Pwy a ŵyr, efallai y gwelwn ni’r Urdd yn mabwysiadu rhai o elfennau arbrofol ’leni. Gareth yr Orangutang a’r seren ddrag Connie Orff yn beirniadu yn Dimbech flwyddyn nesa, unrhyw un? A diolch i’r drefn na pharhawyd â’r lol pleidlais twitter i ddewis y llefarydd gorau dan ddeg.

Erbyn mis Gorffennaf, â’r rheoliadau teithio lleol wedi’u llacio, roedd cyfle i’r gwylwyr bleidleisio dros bencampwr y pencampwyr Sioe Fawr dros y gorffennol. Wnâi fyth arddel ‘brenhinol’ y cyflwynwyr Cymraeg. Hon oedd yr ŵyl deledu lleiaf llwyddiannus i mi’n bersonol, gydag awran nosweithiol Ymlaen â’r Sioe Mari Lovgreen ac Ifan Jones Evans. Efallai y byddai cyflwyno o glydwch eu ffermydd unigol wedi bod yn well, yn hytrach na hongliad mawr gwag Llanelwedd a ategai dristwch y canslo er gwaethaf pob ymdrech gan y ddau i addo “noson a hanner” a “digon o hwyl a sbri”. 

Gadewais y maes rhithiol dan y felan. 

Teimlad tebyg i wylio Sioe yr Eisteddfod Goll ddechrau Awst hefyd, gyda chae Llancaiach Fawr ger Caerffili yn gyforiog o brops, tentiau a llwyfan berfformio fawr ond eto’n drist o waglaw. Ond llamodd fy nghalon i’r entrychion gan berfformiadau clo Syr Bryn (Terr-ffful i bob cyflwynydd Saesneg) yn enwedig yr anthem genedlaethol wedi’i harwyddo gan bobl fyddar o bob cwr o’r wlad. Gobeithio’n wir mai dyma’r cydweithio cyntaf o blith nifer rhwng y Brifwyl a Disability Arts Cymru. Gobeithio hefyd y bydd Swyddog Amrywiaeth a Chynhwysiant newydd S4C yn gwneud yn well o lawer na recriwtio cantores oedd yn methu’n glir ag ynganu ‘Dacw ’Nghariad’. Lle’r oedd y chwiorydd Crawford neu’r llu o artistiaid du dawnus sy’n ffrwyth addysg Gymraeg ond heb gael llwyfan ar y Sianel eto? 

Maen nhw, a ninnau’r gwylwyr, yn haeddu lot, lot gwell

Fyny Vrï

 

Rownd y Cwm

 

Maen nhw'n ôl! Wedi misoedd o fyw dan glo, mae gynnon ni hawl i droedio strydoedd Glanrafon a Chwmderi unwaith eto. Hen bryd. Roeddwn i – fel yr actorion eu hunain wnaeth y rownds hyrwyddo ar Heno, Radio Cymru a Radio Wales mae’n siŵr – wedi laru ar glywed am eu trefn newydd o weithio. Gorsafoedd diheintio, llwybrau unffordd, bag colur a dillad yr un, props eu hunain mewn bocsys, gorfod creu setiau newydd ar stad ddiwydiannol yn hytrach na defnyddio cartrefi go iawn. Rŵan bod yr hen gyfarwyddiadau covidus diflas mas o'r ffordd, roedd hi’n hen bryd cael ’bach o ddrama. 

Haleblydiliwia.

A doedd dim modd dianc rhag C-19 yn Pobol y Cwm, ar ddiwrnod cyhoeddi clofa newydd yn un o gymoedd y De-ddwyrain. Roedden ni’n ôl ym mhanig cynnar y corona, gyda Colin ac Aaron yn gosod arwydd “dim ond 2 bapur tŷ bach” y pen (ôl?), Kath Jones yn dwyn potel siampên dan fwgwd, a phawb heb weld barbwr ers misoedd. Dw i heb weld gymaint o walltiau mawr ers pennod o Dallas ym 1985, a dim ond y dynion oedd rheiny. Roedd priodas rithiol Colin a Britt yn ffordd glyfar ddyfeisgar o wasgu’r rhan fwyaf o’r cast i bennod ugain munud, wrth inni gael skypeolwg (mae yna wegamerâu eraill ar gael) ar bawb yn gwylio’r “seremoni” o bell. Seremoni a weinyddwyd gyda llaw, gan y gw’nidog lleyg Siôn White, i Britt ei gyn-wraig ac a wyliwyd yn feddw hiraethlon gan Gaynor, cyn-wraig Colin, ymhlith eraill.

Ie, ’mond ym myd sebon. Pennod hapus, cysurus braf, o weld hen ffrindiau unwaith eto. Dw i ddim yn cofio’r tro diwethaf i gymaint o’r pentrefwyr fod gyda'i gilydd. Bechod na lwyddodd y cynhyrchwyr i ddenu James Wilbraham (Chester Monk) dawnus 'nôl am bennod arbennig hefyd, a gwylio’r briodas o Bortiwgal. A Catrin Monk? Dim clem.

Y dyn drwg wrthi eto

A thra’r oedd carfan o’r genedl yn diflasu’r gweddill ohonom gyda’u campau pobi bara banana, peintio enfysau neu ganu côrona, mae Garry Monk (ta mwng?) a Jaclyn Parri (Richard Lynch a Mali Harries, hefyd o’r Archers) wedi ffeindio amser i gamfihafio yn y garej gan fod Trafyloj Llanarthur di cau. Yn wahanol i Carys ac Aled (Ceri Lloyd a Daniel Lloyd, heb Mr Pinc) sy’n dal i gadw reiat ac a sleifiodd i westy moethus ar ddiwedd y bennod gyntaf o Rownd a Rownd. Mae’r gyfres hon yn cynnig dihangfa go iawn, achos tydi’r corona ddim yn bod ar y Fam Ynys ffuglennol. Dim masg na’r un mensh am realiti’r byd mawr. Ond bydd tipyn llai o gofleidio a phaffio wrth i’r actorion orfod Cadw Pellter Hollbwysig, a ninnau’r gwylwyr yn gorfod defnyddio tipyn mwy o’n dychymyg. Mi ddown i arfer, debyg. Mae’n debyg hefyd y cawn ni gymeriad(au) newydd yn fuan, wrth i Siân achub gyrrwr mewn damwain car a’i nabod wedyn fel cyn-gydweithiwr (a mwy?) iddi gyda’r heddlu. A tybed oes ’na fwy na chyfeillgarwch yn magu rhwng Rhys y mecanig a Dylan y gŵr gweddw diweddar?

 

Clec iddi'n Copa

 

Amser a ddengys. Son am amser, mi wnaeth fy nith bwynt da am yr amserlen newydd. Gan fod Pobol bellach ddwywaith yr wythnos, nid pump, â ninnau’n prysur ddal i fyny, mae’r rhagflaenu RR ar nosweithiau Mawrth ac Iau. Gyda dramâu mor brin ar S4C, oni fydda i’n well rhannu’r ddwy sioe sebon ar nosweithiau gwahanol inni gael mwy o amrywiaeth? Dim ond sylw wrth basio.

Iesgob, mae’n braf eu cael nhw’n ôl.